İnformasiya savaşı - yaxın gələcəkdə daha qorxulu texnologiyalar meydana çıxacaq

İnformasiya savaşı, məlumatın manipulyasiyası və dezinformasiyanın yayılması yolu ilə siyasi, iqtisadi və sosial təsir əldə etmə məqsədi güdən bir mübarizə formasıdır. Müasir dövrdə informasiya savaşı, sosial media, süni intellekt və dərin saxta texnologiyalar kimi yeni alətlərin istifadəsi ilə daha da mürəkkəbləşmişdir. Bu texnologiyalar vasitəsilə ictimai rəyi yönləndirmək, siyasətçiləri hədəf almaq və iqtisadi münaqişələr yaratmaq mümkündür. İnformasiya müharibəsinin təsirləri ictimai inamsızlıq, siyasi sabitlikdə pozuntular və iqtisadi zərərlər kimi təhlükələrə yol aça bilər. Qarşı mübarizə üçün media savadlılığının artırılması, hüquqi tədbirlər və texnoloji həllər vacibdir.

Media eksperti, Əməkdar jurnalist Azər Həsrət Crossmedia.az-a açıqlamasında bu müasir çağırışın əhəmiyyətini vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, informasiya savaşı getdikcə daha da şiddətlənir və ənənəvi metodlarla ona qarşı mübarizə artıq kifayət etmir.

“Əgər informasiya savaşı yalnız soy müharibəsi dövründəki kimi ənənəvi üsullarla aparılsaydı, bəlkə də daha effektiv mübarizə metodlarından danışa bilərdik. Ancaq hazırkı dövrdə vəziyyət olduqca mürəkkəbdir. Süni intellekt, dərin saxta texnologiyalar və digər yeniliklər informasiya savaşını tamam başqa səviyyəyə qaldırıb. Media savadlılığı və önləmə tədbirləri haqqında çox danışılır, amma bunlar yetərli olacaqmı? Mənim narahatlığım budur ki, bu tədbirlər kifayət etməyəcək,” – deyə Azər Həsrət bildirib.

Ekspertin fikrincə, sosial medianın inkişafı zamanı olduğu kimi, süni intellektin də təsiri ciddi narahatlıq doğurur. Əvvəllər sosial medianın təhlükələri ilə bağlı media savadlılığının artırılması əsas çıxış yolu kimi göstərilirdi. Lakin indi vəziyyət daha çətindir, çünki süni intellekt daha böyük sürətlə irəliləyir.

“İndi bir düymə ilə saniyələr içində minlərlə məlumat əldə etmək mümkündür. Belə sürət və texnologiyaya ayaq uydurmaq çətin olacaq. Həm də bu texnologiyalardan müsbət məqsədlərlə istifadə edənlər olduğu kimi, sui-istifadə edənlər də az deyil. Süni intellekt artıq informasiya savaşının mərkəzinə çevrilib, qarşıdakı illərdə isə daha da irəliləyərək daha böyük problemlər yaradacaq,” – deyə jurnalist əlavə edib.

Azər Həsrət həmçinin bildirib ki, yaxın gələcəkdə daha qorxulu texnologiyalar meydana çıxacaq. Onun sözlərinə görə, hazırda insanların bədəninə çip yerləşdirilməsi ilə bağlı təcrübələr aparılır. Bu çiplər vasitəsilə insanları kənardan idarə etmək mümkün olacaq ki, bu da informasiya müharibəsini yeni, daha təhlükəli mərhələyə keçirəcək.

Ekspert İsrail və Hizbullah arasındakı münaqişədə istifadə edilən texnologiyaları nümunə göstərib: “Adi bir texnologiya – TCR vasitəsilə uzaqdan əmrlər göndərərək yüzlərlə insanın həyatına son qoymaq mümkün oldu. İnformasiya savaşı artıq sadə bir proses deyil və belə şəraitdə qalib gəlmək olduqca çətindir.”

Azər Həsrət Azərbaycanın bu sahədə geri qaldığını təəssüflə qeyd edib. “Biz nəinki bu sahədə lider deyilik, hətta arxada gedənlər arasında da zəifik. İnformasiya savaşı ənənəvi medianın yerini sosial mediaya verdi, sosial media isə artıq süni intellektin kölgəsində qalıb. Buna görə də vəziyyət daha da çətinləşir,” – deyə ekspert vurğulayıb.

Azər Həsrət bildirib ki, hazırkı texnologiyalarla görünməyən və hiss edilməyən düşmənlə mübarizə aparmaq böyük çətinlik yaradacaq. O, gələcək çağırışlara hazır olmaq üçün indidən tədbirlərin görülməsinin vacibliyini qeyd edib.

“Biz yalnız informasiya mədəniyyətini artırmaqla deyil, həm də texnoloji sahədə irəliləməklə bu savaşa hazırlaşmalıyıq. Əks halda, inkişaf edən texnologiyalar qarşısında zəif qalmağa davam edəcəyik,” – deyə ekspert fikirlərini yekunlaşdırıb.

Maral Şahverdili