Cəmiyyətdə stiqmalarla mübarizə aparılmalıdır
Azərbaycanda gənclər arasında özünəqəsd halları psixoloji problemlər, sosial təzyiqlər və emosional dəstək çatışmazlığı səbəbindən artmaqdadır. Bu məsələ cəmiyyətin diqqətini və psixoloji dəstək sistemlərinin gücləndirilməsini tələb edir. Azərbaycanda gənclər arasında özünəqəsd hallarının artmasının əsas psixoloji səbəbləri nələrdir? Depressiya və ya digər psixi pozuntuların bu hallarda rolu nə qədər əhəmiyyətlidir?Azərbaycanda bu mövzuda aparılmış tədqiqatlar varmı? Bu tədqiqatların nəticələri nələri göstərir? Gənclər arasında özünəqəsd hallarının artması ilə bağlı konkret statistika mövcuddurmu? Ailə və yaxın çevrənin dəstəyi bu halların qarşısını almaqda nə dərəcədə önəmlidir?
Mövzu ilə bağlı psixoloq Elnur Rüstəmov Crossmedia.az-a açıqlamasında bildirib ki, azərbaycanda gənclər arasında özünəqəsd hallarının psixoloji səbəbləri müxtəlifdir:
"Öncə onu qeyd edim ki, bu problem bütün dünyada artan dinamika ilə gedir. Statistik təhlillərə baxsaq bəlkə də ən yaxşı vəziyyətlərdən biri bizdədi. Yenə də bu halın baş verməsi hər birimizi narahat edir. Qeyd edim ki, gənclər arasında özünəqəsd hallarının baş verməsində bir neçə əsas psixoloji amillər təsir göstərir. Biz depressiya, həyəcan-təşviş və stress faktorunu, müxtəlif növ psixi pozuntuları, emosional travmaları, interernet asılılığını, iqlim dəyişikliyini, sosial təcrid və s. məqamları aid edə bilərik".
Mütəxəssisin sözlərinə görə, fərd, ailə və cəmiyyət olaraq hər birimiz bir-birimizə qarşı nə qədər diqqətli davranarıqsa bir o qədər də özünəqəsd halları az olacaq:
"Xüsusən ailə və yaxın çevrənin emosional dəstəyi özünəqəsd hallarının qarşısını almaqda çox mühüm rol oynayır. Belə ki, ailədə müsbət ünsiyyət və emosional dəstəyin olması gənclərdə özünəqəsd riskini azaldır. Digər tərəfdən ailə üzvləri və yaxın çevrə gəncin davranışında baş verən dəyişiklikləri müşahidə edib, vaxtında müdaxilə edə bilər. Bu gün cəmiyyətdə olan stiqma (“damğalanma”) erkən müdaxiləyə bəzən mane olur. Ailə üzvləri də bu problemi çox zaman həll etməyə yox, gizlətməyə çalışırlar. Ona görə də ailə üzvlərinin psixi sağlamlıq mövzusunda məlumatlılığı artırılmalı və cəmiyyətdə stiqma ilə mübarizə aparılmalıdır".
Elnur Rüstəmov, bunlarla bərabər Azərbaycanda gənclər arasında özünəqəsd hallarının qarşısını almaq üçün həyata keçirilə bilən bir neçə istiqaməti qeyd etdi:
"1. Maarifləndirmə işinin aparılması: Məktəblər və universitetlərdə psixi sağlamlıq və emosional dəstək haqqında seminarlar təşkil edilməlidir.
2. Psixoloji xidmətlərin əlçatanlığı: Gənclərin psixoloji yardım almasını asanlaşdırmaq üçün dövlət və özəl müəssisələrdə psixoloji xidmətlər genişləndirilməlidir.
3. Statistik məlumatların toplanması: Ölkədə bu mövzuda dəqiq statistika və tədqiqat məlumatları toplamaq üçün resurslar ayrılmalıdır.
4. Ailə təlim proqramları: Valideynlər üçün psixoloji təlim proqramları təşkil edilməlidir ki, gənclərə dəstək verməkdə daha effektiv olsunlar".
Ekspert sonda əlavə edir ki, bu mövzuda tədqiqatların genişləndirilməsi və gənclərin emosional sağlamlığına daha çox diqqətin ayrılması vacibdir.
Nərgiz Orucova
15:04 29.11.2024
Oxunuş sayı: 8929
