Türk dili BMT-nin işlək dillərindən birinə çevriləcək
Son illər qlobal miqyasda dillərin siyasi, mədəni və ideoloji təsir gücü daha aydın şəkildə hiss olunur. Xüsusilə beynəlxalq təşkilatların verdiyi qərarlar müəyyən dillərin yalnız ünsiyyət vasitəsi deyil, eyni zamanda tarixi-mədəni dəyər kimi qəbul edildiyini göstərir. Bu kontekstdə türk dilinin beynəlxalq statusunun müzakirə mövzusuna çevrilməsi və 15 dekabr tarixinin Türk Dili Günü kimi tanınması diqqət çəkən hadisələrdəndir. Məsələ təkcə bir günün qeyd olunması ilə məhdudlaşmır; söhbət türk dilinin Avrasiya məkanında oynadığı tarixi rolun, geniş yayılma coğrafiyasının və müasir dünyada artan nüfuzunun rəsmi şəkildə etiraf olunmasından gedir. Bəs bu qərar türk dilinin gələcək beynəlxalq mövqeyinə necə təsir göstərəcək və bu dil qlobal miqyasda hansı yeni mərhələyə qədəm qoyur?
Mövzu ilə bağlı Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı Crossmedia.az-a açıqlama verib:
"Türk dilinə həsr olunmuş xüsusi bir günün beynəlxalq səviyyədə tanınması təsadüfi deyil. BMT tərəfindən 15 dekabr tarixinin Türk Dili Günü kimi elan edilməsi türk dilinə göstərilən hörmətin, bu dilin dünya miqyasında əhəmiyyətinin və nüfuzunun artıq beynəlxalq səviyyədə dərk olunduğunun göstəricisidir. Bu addım, əslində, türk dilinin sadəcə regional ünsiyyət vasitəsi deyil, qlobal mədəni irsin mühüm tərkib hissəsi kimi qəbul edildiyini təsdiqləyir. Türk dili tarixən Avrasiya məkanında ən geniş yayılmış və ən çox işlədilən dillərdən biri olub. Bu dil Balkanlardan Sibirin dərinliklərinə, Orta Asiyadan Yaxın Şərqə qədər geniş bir coğrafiyada formalaşıb və inkişaf edib. Müqayisə üçün qeyd etmək olar ki, Çin dili əsasən qapalı bir coğrafiyada istifadə olunur, Hindistanda isə çoxsaylı dillər mövcuddur və vahid dil dominantlığı yoxdur. Fars dili zəngin tarixi və mədəniyyəti ilə seçilsə də, onun yayılma arealı məhduddur. Ərəb dili isə əsasən İslam dini vasitəsilə geniş yayılıb və daha çox dini-mədəni kontekstdə istifadə olunur. Türk dili isə yayılma coğrafiyasının genişliyinə görə bu dillərin bir çoxunu geridə qoyur. Lakin müxtəlif siyasi sistemlərdə yaşayan türk xalqları, tarixi parçalanmalar və fərqli dövlət strukturları zaman-zaman dilin vahid inkişafına müəyyən çətinliklər yaradıb. Buna baxmayaraq, son illər türk dövlətlərinin bir araya gəlməsi, ortaq platformalar yaratması və mədəni əməkdaşlığın güclənməsi türk dilinin gələcəyi üçün yeni imkanlar açır. Bu baxımdan, Türk Dili Gününün qeyd olunması sadəcə simvolik bir tarixlə məhdudlaşmamalıdır. Bu gün türk dilinə münasibətin dəyişdiyini, ona verilən dəyərin artdığını göstərən mühüm bir mərhələdir. Artıq türk dili bir çox beynəlxalq tədbirlərdə, parlamentlərarası platformalarda və təşkilatlarda istifadə olunur. Məsələn, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ölkələrin parlamentləri çərçivəsində keçirilən toplantılarda türk dilində çıxışlar edilir və tərcümə imkanları təmin olunur".
Xalq şairi əlavə edib ki, eyni zamanda, türk dilinə maraq dünya miqyasında getdikcə artır: "Xüsusilə Afrikada və Asiyanın bir sıra ölkələrində bu dili öyrənmək istəyənlərin sayı çoxalır. Türk dilində yazılan kitabların və bu dilə edilən tərcümələrin artması da onun nüfuzunun yüksəldiyini göstərir. Türk dili yeni üfüqlərə doğru irəliləyir və beynəlxalq elmi, mədəni və siyasi mühitdə getdikcə daha işlək dillərdən birinə çevrilir. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, gələcəkdə türk dili BMT-nin işlək dillərindən birinə çevrilə bilər. Bu, təkcə dil məsələsi deyil, həm də mədəniyyətin, tarixinin və sivilizasiyanın tanınması deməkdir. Türk dilinə artan bu diqqət və hörmət təbii və sevindirici bir prosesdir".
Ayhan
18:38 15.12.2025
Oxunuş sayı: 979
