Qlobal istiləşmə insanların gəlirlərinə də təsir edir, çünki...
2024-cü ildə Yer kürəsinin orta temperaturu sənayedən əvvəlki dövrlə müqayisədə 1,5 °C-dən çox artaraq, qlobal istiləşmənin kritik həddini keçdi. Bu hadisə iqlim dəyişikliyinin sürətləndiyini və bəşəriyyətin təhlükəli mərhələyə daxil olduğunu göstərir. Alimlər bu artımın müvəqqəti, yoxsa uzunmüddətli tendensiya olduğunu araşdırırlar. Paris İqlim Sazişinin hədəflərinə baxmayaraq, artan karbon emissiyaları ilə istiləşmənin məhdudlaşdırılması çətinləşir. 1,5 °C həddinin keçilməsi qlobal ekosistemlərə və insan cəmiyyətlərinə ciddi təsirlər yarada bilər. Bu, təcili və qəti tədbirlər tələb edir.
Ekoloq Rövşən Abbasov Crossmedia.az-a açıqlamasında bildirib ki, “Son 200 ildə atmosferdə artan istixana qazları nəticəsində qlobal iqlim dəyişiklikləri baş verir. Bu proses, istixana qazlarının atmosferdə artması ilə Yer kürəsinin istilik balansına ciddi təsir göstərməsi ilə əlaqədardır. Nəticədə, iqlim dəyişikliyi özünü daha qabarıq şəkildə göstərir”.
R. Abbasov qeyd edib ki, son onilliklərdə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə demək olar ki, bütün bəşəriyyəti səfərbər edib: “Məsələn, Bakıda keçirilən COP29 konfransı, ölkələrə konkret öhdəliklər qoyulan tədbirlərdən biri idi. 2015-ci ilin sonunda Paris İqlim Sazişi imzalandıqdan sonra, bir neçə istisna olmaqla, əksər ölkələr atmosferə buraxılan istixana qazlarını azaltmaq üçün konkret addımlar atmağa başladılar. Əgər bu qazların azaldılması təmin edilərsə, Yer kürəsinin iqlimi tədricən stabilləşəcək və qlobal istiləşmə baş verməyəcək”.
O, vurğulayıb ki, Azərbaycanın da bu istiqamətdə öz öhdəlikləri var: “Lakin nəzərə almalıyıq ki, atmosferdəki istixana qazlarının əksəriyyəti Çin, Hindistan və ABŞ kimi böyük iqtisadiyyatlara malik ölkələrdən qaynaqlanır. Bu ölkələrin Paris Sazişi çərçivəsində öhdəliklərinə əməl etmələri çox vacibdir”.
Ekoloq iqlim dəyişikliklərinin təsirləri ilə bağlı da danışıb: “İqlim dəyişikliklərinin təsirləri əsasən temperaturun artması və atmosfer yağıntılarının azalması ilə özünü göstərir. Atmosfer yağıntılarının azalması quraqlığa səbəb olur ki, bu da növbəti mərhələdə zəncirvari təsir göstərərək müxtəlif fəlakətlərə gətirib çıxarır. Məsələn, quraqlıq nəticəsində meşə yanğınlarının artması baş verir. Hazırda ABŞ-də müşahidə edilən genişmiqyaslı yanğınlar da əsasən quraq hava şəraiti ilə izah olunur. Həmçinin su qıtlığı kənd təsərrüfatı istehsalını azaldır ki, bu da ərzaq çatışmazlığına səbəb olur. Nəticədə insanların ümumi gəlirləri azalır və kütləvi miqrasiya halları baş verir”.
Maral Şahverdili
08:03 14.01.2025
Oxunuş sayı: 2871
