Suqovuşan və Talışın azad olunması həm də tarixi yaddaşımızın və torpağa bağlılığımızın rəmzinə çevrildi - Açıqlama

XXI əsrin ən möhtəşəm hadisələrindən biri kimi tarixə düşən 44 günlük Vətən müharibəsi Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq iradəsini, milli birliyini və dövlətimizin gücünü bütün dünyaya nümayiş etdirdi. Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli siyasəti və müdrik rəhbərliyi, Azərbaycan Ordusunun peşəkarlığı, xalqımızın isə sarsılmaz iradəsi nəticəsində işğal altında olan torpaqlarımız azad olundu, ədalət bərpa edildi.

Bu tarixi Zəfər yalnız hərbi qələbə ilə yekunlaşmadı, eyni zamanda dövlətçilik tariximizdə yeni bir mərhələnin əsasını qoydu. Hər gün qəhrəmanlıq salnaməsinə qızıl hərflərlə yazılan müharibənin ilk uğurlu nəticələrindən biri də 3 oktyabr 2020-ci il tarixi idi. Həmin gün Tərtər rayonunun Suqovuşan qəsəbəsi və Talış kəndi işğaldan azad edildi. Bu qələbə Azərbaycan Ordusunun döyüş ruhunu daha da yüksəltdi, xalqımıza sonsuz qürur və inam bəxş etdi.

Suqovuşan və Talışın azad olunması yalnız hərbi-strateji üstünlük deyil, həm də milli kimliyimizin, tarixi yaddaşımızın və torpağa bağlılığımızın rəmzinə çevrildi. Buradakı qələbə gələcək uğurların müjdəçisi oldu və Vətən müharibəsinin sonrakı mərhələlərində Ordumuza böyük mənəvi güc qazandırdı.

Əlamətdar gün ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən Milli Məclisin deputatı Məlahət İbrahimqızı 44 günlük Vətən müharibəsinin başladığı ilk gündən sona qədər hər gün Azərbaycan xalqının Zəfər və qəhrəmanlıq salnaməsinə qızıl hərflərlə əbədi yazıldğını qeyd edib: "Bu bir tarixi gerçəklikdir ki, Milli Dövlətçilik tariximizin Zəfər tarixi Müzəffər Ali Baş Komandanımız, möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev tərəfindən yazılmışdır. Bu mənada beş illiyini qeyd edəcəyimiz 44 günlük Vətən müharibəsinin başladığı ilk gündən sona qədər hər gün Azərbaycan Xalqının Zəfər və Qəhrəmanlıq Salnaməsinə qızıl hərflərlə əbədi yazıldı.

Məhz ilk zəfər müjdəsi 3 oktyabr 2020-ci il tarixində Tərtərin Suqovuşan və Talış kəndlərinin düşmən işğalından azad olunması müjdəsi isə bu Salnamənin ilk səhifələri kimi tarixə yazıldı. Bildiyimiz kimi şəhidlərimizin qanı ilə yazılmış bu tarixi hadisədən artıq beş il ötür.

2020-ci ilin sentyabrın 27-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin cəbhəboyu genişmiqyaslı təxribat törətməsinə cavab olaraq Azərbaycan Ordusunun başladığı əks-hücum əməliyyatının elə ilk günündə düşmənin illərdir möhkəmləndirdiyi və "keçilməz" adlandırdığı ön müdafiə xətti yarıldı, Cəbrayıl və Füzuli rayonlarının 6 kəndi, Ağdərə və Murovdağ istiqamətlərində yüksəkliklər işğaldan azad edildi.

Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə “Dəmir yumruq” əməliyyatını uğurla davam etdirən Azərbaycan Ordusu oktyabrın 3-də şimal cəbhəsində mühüm strateji əhəmiyyətə malik və 1990-cı illərin əvvəllərində işğal olunmuş Madagiz və Talış kəndləri müharibənin ilk həftəsində işğaldan azad etdi.

Məhz bu  xoş müjdəni tvitter hesabından xalqımıza çatdıran dövlətimizin başçısı Madagiz qəsəbəsinin tarixi adını da bərpa edərək onu Suqovuşan adlandırdı. Əslində Azərbaycan Ordusu üçün çox böyük strateji əhəmiyyəti olan Suqovuşan və Talış kəndlərinin qısa müddətdə işğaldan azad olunması Milli  Ordumuzun qəhrəmanlıq rəmzinə çevrildi".

Deputat həmçinin Suqovuşanın azad edilməsi ilə mühüm əhəmiyyətə malik təminat yollarının Azərbaycanın nəzarətinə keçdiyini bildirib: "Bu döyüşlərdə Ermənistan ordusu xeyli canlı qüvvə və texnika itirdi. Suqovuşan və Talışdakı yüksəkliklər strateji baxımdan çox əhəmiyyətli olduğundan bu yaşayış məntəqələrinin azad edilməsi Azərbaycan Ordusuna ətrafdakı əraziləri nəzarətdə saxlamaq imkanı verdi. Bildiyimiz kimi Azərbaycan Ordusu böyük qəhrəmanlıq və fədakarlıq göstərərək şiddətli döyüşlər nəticəsində Talışı və Suqovuşanı işğaldan azad etmişdi. Müharibənin ilk günündə əldə edilmiş qələbələrdən sonra növbəti yaşayış məntəqələrinin azad edilməsi, əlbəttə ki, ordumuza, xalqımıza əlavə mənəvi güc verdi və müharibənin yeddinci günündə səkkiz kəndin azad edilməsi, o cümlədən keçmiş Qarabağ ərazisində yerləşmiş bu kəndlərin azad edilməsi bizə böyük mənəvi üstünlük vermişdi.

Vətən müharibəsində qazanılmış Zəfərdən dərhal sonra həmin ərazilərin bərpasına başlanılıb. Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun digər guşələri kimi, Suqovuşan qəsəbəsinə və Talış kəndinə də həyat yenidən qayıdır. Yaşayış məntəqələri işğaldan azad edildikdən sonra burada quruculuq, təmir-bərpa işlərinə start verilmişdi. Artıq bu kəndlərdən olan keçmiş köçkünlər öz yurd yuvalarına qayıdışının ilk köçü baş tutmuşdur. Bildiyimiz kimi işğaldan azad olan digər bölgələrə olduğu kimi, Suqovuşan qəsəbəsinə və Talış kəndinə də möhtərəm Prezidentimiz dəfələrlə səfər edərək burada həyata keçirilən möhtəşım quruculuq işlərinə şəxsən özü nəzarət edir. İlk olaraq ərazinin mina və partlamamış sursatlardan təmizlənməsinə başlanıldı. Uzunluğu 28,8 kilometr olan Tərtər-Çaylı-Suqovuşan-Talış avtomobil yolu qısa vaxtda ikinci texniki dərəcəyə uyğun yenidən quruldu. Suqovuşana 110/35/6 kV-luq Tərtər yarımstansiyasından 35 kV-luq yeni elektrik veriliş xətti çəkildi, Talış qəsəbəsinin daxili şəbəkəsində 0,4 kV hava xətləri bərpa edildi. Qəsəbə elektrik enerjisi ilə təmin olundu. Gücü 4,8 meqavat olan “Suqovuşan-1” və gücü 3 meqavat olan “Suqovuşan-2” stansiyalarında təmir-bərpa işləri aparıldı. Tərtər və ətraf rayonların suvarma suyu ilə təmin olunmasında mühüm əhəmiyyətə malik Suqovuşan su anbarının təmirinə, Suqovuşan qəsəbəsində və Talış kəndində məskunlaşma olan obyektlərin su təchizatı məqsədilə təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirilməsinə, Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı sanatoriyası (Naftalan şəhəri) yeni avtomobil yolunun tikintisinə başlanıldı. Suqovuşan su anbarı susuz qalan torpaqlara yeni həyat verib.

1976-cı ildə istismara verilən Suqovuşan su anbarı Tərtərçay və Turaqaçay çaylarından daxil olan suların hesabına formalaşır. Ümumi həcmi 5,86 milyon kubmetr olan su anbarından Tərtər, Ağdərə, Goranboy, Yevlax, Bərdə, Ağdam və Ağcabədi rayonlarının ümumilikdə 96 min 217 hektar torpaq sahələrinin suvarma suyu ilə təmin edilməsi nəzərdə tutulub. 28 il ərzində Suqovuşan su anbarı işğal altında olduğundan torpaq sahələrinin su təminatında ciddi çətinliklər yaranmışdı. Bundan başqa suyun buraxılmaması Tərtərçayda kəskin ekoloji problemlər də yaratmışdı. Suqovuşanın işğaldan azad olunması ərazidə ekoloji tarazlığın bərpa edilməsi ilə yanaşı, uzun illərdən bəri su təminatı çətin olan bu ərazilərə suyun verilməsi, burada gələcəkdə əkinlərin davamlı aparılmasına, su qıtlığının aradan qaldırılmasına, kənd təsərrüfatında yüksək məhsuldarlığın əldə edilməsinə təminat yaradıb.

Artıq Suqovuşan su anbarından Tərtərçaya suyun buraxılması nəticəsində Tərtər, Goranboy, Bərdə və Yevlax rayonlarına suyun verilməsi təmin olunub. Bu isə o deməkdir ki, ermənilərin ekoloji terroru səbəbindən 30 ilə yaxındır ki, susuz qalan torpaqlara yeni həyat gəlib. Suqovuşan tezliklə turizm məkanına çevriləcək.

İşğaldan azad edilən Suqovuşan qəsəbəsi və Talış kəndi turizm potensialı ilə seçilən ərazilərdəndir. Saf dağ iqlimi, gözəl təbiət mənzərələri, Tərtərçayın kənarında yerləşməsi, tarixi abidələri, su anbarı ərazidə turizmin inkişafı üçün çox əlverişlidir.

Artıq Suqovuşanda turizmin inkişafı üçün hazırlanan konsepsiyaya uyğun olaraq ilkin işlərə başlanılıb. Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın martın 20-də Suqovuşana səfəri zamanı Turizm İnkişaf Konsepsiyası əsasında yaradılacaq turizm kompleksinin təməli qoyulub. Dövlətimizin başçısı və birinci xanım kompleksin ərazisində ağac əkiblər.

Ərazinin təbii-coğrafi şərait, eləcə də infrastrukturun, Tərtərdən və Naftalandan qəsəbəyə gedən avtomobil yollarının yenidən qurulması Suqovuşanın turizm imkanlarını daha da artırır. Əminliklə demək olar ki, Suqovuşan qəsəbəsi tezliklə Azərbaycanın əsas turizm zonalarından birinə çevriləcək".

Elmir Heydərli