ABŞ tarif müharibəsini davam etdirir – Kanada isə təslim olmaq fikrində deyil
Kanada, ABŞ-nin Kanada və Meksikadan gətirilən mallara 25% tarif tətbiq etmə qərarına qarşı şokunu gizlətməyib. ABŞ Prezidenti Donald Trampın, Kanadaya iqtisadi təzyiq tətbiq edərək onu ABŞ-a daxil etmək vədini verməsi isə daha da təəccüblü olub.
Tramp, tarifləri tətbiq etmə qərarını 30 gün təxirə salmaq qərarına gəlib. Bu, Kanadaya bir qədər rahatlıq gətirsə də, ölkə sərhəd təhlükəsizliyini gücləndirmək və fentanil ticarətinə qarşı mübarizə tədbirlərini artırmaq məcburiyyətində qalacaq. Tarif müharibəsinin təhlükəsi isə hələ də qalmaqdadır. Tramp, tarifləri daxili istehsalı stimullaşdırmaq və ABŞ Xəzinədarlığına əlavə gəlir gətirmək üçün “gözəl və çoxməqsədli vasitə” kimi tərif edib. Əvvəlcə, Kolumbiyanı deportasiya edilənləri qəbul etməyə məcbur etmək üçün eyni yanaşmanı tətbiq etmişdi.
Kanada, tariflərin tətbiqini müzakirə etmək və mübahisəni həll etmək üçün danışıqlara başlamağa hazır olduğunu bildirib. Lakin Kanada rəhbərliyi, tariflərə qarşı sərt tədbirlər görməyə də hazır olduğunu açıqlayıb. Bu, Trampın fikirlərini dəyişdirmək üçün kifayət edə bilər. Trampın təhdidləri Kanadada millətçilik hisslərini gücləndirib və vətəndaşlar, ölkələrinə qarşı edilən təzyiqləri rədd etdiklərini nümayiş etdiriblər.
Tramp, Kanadaya dəfələrlə “51-ci ştat” olmaq təklifini etmişdi. Lakin, Kanadalılar bu bəyanatları ölkələrinin iqtisadiyyatına və suverenliyinə qarşı hücum kimi qəbul ediblər. Kanada Baş naziri Castin Trüdo, ölkənin bu məsələyə qarşı mövqeyini sərt şəkildə bildirərək, “Biz bunu istəmədik, amma geri çəkilməyəcəyik” demişdi. O, ABŞ tarifləri tətbiq edərsə, Kanada 155 milyard dollarlıq ABŞ məhsullarına 25% tarif tətbiq edəcəyini bəyan etmişdi. Bu məbləğ, bəzi analitiklərin gözləntilərindən çox idi.
İqtisadçılar, ABŞ tariflərinin tətbiq edilməsi halında Kanada iqtisadiyyatının 5-6 ay ərzində tənəzzülə uğrayacağını bildirirlər. Liberal Partiyanın liderliyinə namizədlərdən Mark Karni və Kristia Frilend bu tədbirləri dəstəkləyirlər. Müxalifət lideri Pyer Poilievr də tariflərə qarşı cavab tədbirlərini dəstəkləyib. Kanadanın əyalət rəhbərləri və vətəndaşlar da ABŞ məhsullarına qarşı boykot çağırışları edirlər.
ABŞ-nin iqtisadiyyatı Kanadanın iqtisadiyyatından on dəfə böyükdür və ABŞ xarici ticarətdən daha az asılıdır. Bu səbəbdən uzunmüddətli tarif müharibələrinə daha davamlıdır. Lakin Kanada da bu müharibəyə tam hazır deyil. Kanada siyasətçiləri əks-tarifləri ABŞ-nin zəif tərəflərini hədəf alaraq hazırlayıblar. Kanada, ABŞ-nin 34 ştatı üçün əsas ixracat mənbəyidir, buna görə də Ottava, əks-tariflərlə dəqiq hədəfləmə imkanı əldə edib.
Kanadanın əsas məqsədi, Trampı tarif təhdidlərindən imtina etməyə və ya onları təxirə salmağa razı salmaqdır. Lakin, Ottavada, bu hadisənin ABŞ siyasətində daha böyük və uzunmüddətli təhdidlərin başlanğıcı ola biləcəyinə dair ciddi narahatlıq mövcuddur.
Kanada, sərhəd işçilərinin sayını artırmaq, nəzarət avadanlıqlarını gücləndirmək və mütəşəkkil cinayətkarlığa qarşı tədbirlər üçün 1.3 milyard Kanada dolları ayırıb. Lakin, amerikalılarla belə bir böhran həddinə çatacaqları heç zaman gözlənilmirdi. Bu inam indi sarsılıb.
Bu hadisənin Kanada-ABŞ münasibətlərinə uzunmüddətli təsirləri olacaq. Kanada artıq öz iqtisadi və siyasi sistemini ABŞ-dan daha az asılı vəziyyətə gətirmək üçün addımlar atır. Ottava, münasibətləri bərpa etməyə çalışacaq, amma bu, asan olmayacaq. ABŞ-dəki liderlər bu əlaqənin əhəmiyyətini başa düşməli və münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün addımlar atmalıdırlar. Kanada, dostluq əlini uzatmağa davam edəcək, amma təslim olmayacaq.
Gülay Qəribova
20:21 06.02.2025
Oxunuş sayı: 6692
