Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı işlər niyə ləngiyir?- Açıqlama
Zəngəzur dəhlizi layihəsi Cənubi Qafqaz regionunda nəqliyyat infrastrukturu və iqtisadi əlaqələrin gücləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyan strateji təşəbbüsdür. Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur naziri Abdulkadir Uraloğlu bildirib ki, dəhliz üzrə işlərin tamamlanması 2030-cu ildə planlaşdırılır. Azərbaycan tərəfi Naxçıvan istiqamətindəki dəmiryol şəbəkəsini yenidən qurur və onu Ermənistan sərhədinə qədər çatdırmağı nəzərdə tutur. Layihə çərçivəsində həm dəmiryolu, həm də quru yolu inşası həyata keçiriləcək, bu isə regionun nəqliyyat və ticarət əlaqələrini xeyli gücləndirəcək.
Artıq Zəngəzur dəhlizinin Horadizdən Bakıya qədər olan yol hissəsində tikinti işləri başa çatıb. Bu, layihənin önəmli mərhələsi hesab edilir və gələcəkdə dəhlizin tam istifadəyə verilməsi ilə regional nəqliyyat axını sürətlənəcək. Ümumilikdə, Zəngəzur dəhlizinin reallaşması Azərbaycanın və qonşu ölkələrin iqtisadi əlaqələrini möhkəmləndirəcək, tranzit imkanlarını artıracaq və Cənubi Qafqazda strateji əhəmiyyətli nəqliyyat dəhlizi kimi ön plana çıxacaq.
Məsələ ilə bağlı Azad Vətən Partiyasının sədri Akif Nağı Crossmedia.az-la öz fikirlərini bölüşüb:
"Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı müxtəlif proqnozlar verilir və hazırda ciddi işlər görülməkdədir. Bir müddət əvvəl Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur naziri Abdulkadir Uraloğlu bildirmişdi ki, işlərin əsas hissəsi 2028-ci ilədək tamamlanacaq və Zəngəzur dəhlizi fəaliyyətə başlayacaq. Hazırda isə ehtimal ki, təhlükəsizlik amilləri də nəzərə alınaraq proqnozlar bir qədər irəliyə – 2030-cu ilə – çəkilir. Digər məsələlərdə də müəyyən dəqiqləşmələr aparılır. Artıq tərəflər arasında razılaşmanın əsas xətti formalaşıb. ABŞ Prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi və şahidliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan arasında razılaşma sənədinin imzalandığı bildirilir və proses hazırda plan üzrə davam edir. Azərbaycan öz ərazisində işləri sürətlə aparır, Türkiyə də paralel olaraq öz hissəsində fəaliyyət göstərir. Ermənistan tərəfi isə hələlik işlərə başlamayıb. Böyük ehtimalla onlar maliyyə mənbələri axtarır və bununla bağlı ABŞ-ın siyasi məsələlər üzrə xüsusi yüksək rütbəli nümayəndə heyəti Ermənistan və Azərbaycana səfərlər edərək müəyyən müzakirələr aparıb. Bu da onu göstərir ki, Ermənistan ərazisindən keçəcək xəttin maliyyələşdirilməsi üzrə hazırlıq işləri gedir. Razılaşmaya əsasən, bu prosesdə iştirak edəcək şirkətlərin seçimi dəqiqləşdirilir və ehtimal olunur ki, başqa ölkələrə məxsus şirkətlər də bu layihəyə cəlb ediləcək.
Maliyyə məsələlərinin müəyyən hissəsini beynəlxalq təşkilatlar da öz üzərlərinə götürə bilər. 2030-cu il artıq uzaq hesab olunmur və gözlənilən nəticələr həm Azərbaycan, həm də bölgə ölkələri üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu layihə təkcə Azərbaycan və Türkiyə üçün deyil, həm də Çin, Yaponiya, Özbəkistan, Qazaxıstan, Avropa və ümumilikdə Qərb dövlətləri üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir”.
O bildirib ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması Orta Dəhliz layihəsinin daha geniş effekt verməsinə, yeni iqtisadi imkanlar yaratmasına səbəb olacaq: “Dünyada bütün ölkələr iqtisadi mənfəətlərə hesablanmış layihələrdə maraqlıdırlar və bu dəhlizin fəaliyyətə başlaması yol üzərində yerləşən bütün dövlətlərə əlavə gəlir gətirəcək. Azərbaycan üçün isə layihə həm logistika, həm tranzit gəlirləri baxımından, həm də ölkənin öz məhsullarının daha sürətli və sərfəli daşınması baxımından müstəsna əhəmiyyət daşıyır. Ələt-Azad İqtisadi Zonasının bu yolun əsas hissələrindən biri olması onun strateji çəkisini daha da artırır, buraya böyük həcmli beynəlxalq investisiyanın cəlb olunmasına şərait yaradır".
Partiya sədri, həmçinin bütün istiqamətlərdən yanaşdıqda, layihənin Azərbaycan üçün son dərəcə sərfəli olduğunu qeyd edib:
"Ermənistanın bu prosesdən imtina etmək imkanı real olaraq yoxdur, çünki artıq sənəd imzalanıb və öhdəliklər götürülüb. Ola bilər ki, yeni parlamentin formalaşması və daxili siyasi proseslər müəyyən ləngimələr yaratsın, lakin nəticə dəyişməyəcək – Ermənistan da bu layihəyə qoşulmağa məcburdur. Uraloğlunun qeyd etdiyi kimi, 2030-cu il proqnoz xarakterlidir. Lakin fikrimcə, yolun daha tez istifadəyə verilməsi də mümkündür. Çünki texniki məsələlərin böyük hissəsi artıq həll olunub. Azərbaycan və Türkiyə öz hissələrində işi vaxtından əvvəl yekunlaşdırırlar. Ermənistan tərəfində isə cəmi 42–43 km-lik bir məsafə var, bu da ciddi çətinlik yaratmamalıdır. Hazırda avtomobil yolu üzrə işlər sürətlə gedir. Böyük ehtimalla dəmir yolu da paralel şəkildə inşa olunacaq və bununla bağlı ilkin addımlar artıq atılıb. Bu proses başa çatdıqdan sonra həm avtomobil, həm də dəmir yolu xətti üzrə Azərbaycan çox böyük iqtisadi üstünlüklər əldə edəcək".
Elmir Heydərli
19:42 27.11.2025
Oxunuş sayı: 4001
