Dayənin mükəmməl bilik və təcrübəyə sahib olması vacibdir - Açıqlama
Dayəlik tarixən yüksək sosial təbəqəyə aid olan savadlı, mədəniyyətli və nüfuzlu şəxslər tərəfindən icra edilən bir peşə olub. Zaman keçdikcə isə cəmiyyətdə bu sahəyə olan yanaşma dəyişib. Artıq dayəlik çox vaxt iş tapa bilməyən qadınların əsas qazanc mənbəyi kimi qəbul edilməyə başlanılıb.
Bu dəyişikliklər cəmiyyətdə dayəlik haqqında yanlış fikirlərin formalaşmasına gətirib çıxarıb. Belə ki, dayə sadəcə olaraq uşağın yeməyinə, geyiminə nəzarət edən, onların vaxtında yatıb-durmasını təmin edən və ev işlərində köməkçi biri kimi təsvir edilir. Bu stereotip yanaşma dayəlik peşəsinin əsl mahiyyətini ört-basdır edir və bu sahənin peşəkar inkişafına maneə törədir.
Bəs bu işdə ən vacib prinsiplər hansılardır? Dayə hansı bacarıqlara sahib olmalıdır?
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən Güvən Dayə şirkətinin təsisçi rəhbəri Sara Şavaqatova ilk olaraq bildirib ki, dayə işində məsuliyyət, səbr, sevgi, fərdi yanaşma, gigeyena, təhsil və inkşaf yönümlü yanaşma ən vacib prinsipdir: "Dayə uşağın təhlükəsizliyindən və rifahından tam məsuliyyətli olmalı, ona sevgi və qayğı göstərməlidir. Uşağın emosional ehtiyaclarını ödəmək, fərdi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq ona uyğun davranmaq və səbirli olmaq vacibdir. Uşaqlar fərqli xasiyyətlərə malik olduqlarından, dayə onların ehtiyaclarını anlayışla qarşılamalıdır. Təmizlik və gigiyenaya xüsusi diqqət yetirmək, həmçinin təhlükəsizlik qaydalarına əməl etmək də mühüm prinsiplərdəndir. Uşağın fiziki, əqli və emosional inkişafına yaşına uyğun olaraq dəstək olmaq dayənin mühüm vəzifələrindən biridir. Həmçinin dayə uşaqlarla işləmə təcrübəsi olmalı, onların yaş xüsusiyyətlərini bilməli və düzgün ünsiyyət qura bilməlidir. Pedaqoji və psixoloji biliklərə sahib olmaq, təhlükəsizlik və ilk yardım biliklərinə malik olmaq, həmçinin stresli vəziyyətlərdə səbirli və nəzakətli olmaq bacarığına ehtiyac vardır. Uşaqların sağlam və balanslı qidalanmasını təmin etmək üçün qida biliklərinə sahib olmaq və onların inkişafına töhfə vermək üçün yaradıcı oyunlar təşkil etmək dayənin vacib bacarıqları sırasında olmalıdır”.
Onun sözlərinə görə, dayə ilə uşaq arasında sağlam əlaqənin yaranmasına mane ola biləcək davranışlara diqqət yetirmək lazımdır: “Uşağa qarşı sərt və kobud davranış onun psixoloji inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Uşağın fikirlərinə və hisslərinə hörmət etməmək, ya həddindən artıq sərt, ya da həddindən artıq icazəverici olmaq, onu tənqid etmək və ya başqaları ilə müqayisə etmək, özgüvənini zəiflədə bilər. Dayənin öz şəxsi problemlərini uşağa yansıtması da mənfi təsir yarada bilər, çünki uşaqlar neqativ enerjini dərhal hiss edirlər. Valideynlər və dayə arasında əməkdaşlığın effektiv olması üçün gözləntilər əvvəlcədən aydın şəkildə ifadə edilməlidir. Davamlı ünsiyyət və qarşılıqlı hörmət vacibdir. Valideynlər mütəmadi olaraq geri dönüşlər edə, dayənin işini qiymətləndirə və təlimlərdə iştirakına dəstək ola bilərlər. Əgər problemlər yaranarsa, onları açıq və dostcasına müzakirə etmək, hər iki tərəfin razılığına əsaslanan həll yollarını tapmaq lazımdır. Həmçinin, valideynlər dayənin təlimlərdə iştirak etməsinə və inkişafına dəstək verə bilərlər”.
Dayə işi, uşağın fiziki və emosional inkişafı, təhlükəsizliyi və rifahı üçün böyük məsuliyyət tələb edən bir sahədir:
“Dayənin mükəmməl bilik və təcrübəyə, həmçinin güclü insan əlaqələri qurma bacarığına sahib olması vacibdir. Valideynlər və dayə arasında davamlı və açıq ünsiyyət, qarşılıqlı hörmət və etimad ilə sağlam və güvənli bir mühit formalaşdırıla bilər. Dayənin uşağa sevgisi, qayğısı və düzgün davranışı onun inkişafına müsbət təsir edəcək, valideynlər və dayə arasında yaxşı əməkdaşlıq isə uşağın gələcəkdə uğurlu və sağlam bir şəxsiyyətə sahib olmasına kömək edəcəkdir. Əgər bu sahədə mükəmməl əməkdaşlıq və peşəkar yanaşma təmin edilərsə, həm uşaqlar, həm də valideynlər üçün çox faydalı və mənalı bir təcrübə olacaq”,- deyə S.Şavaqatova fikrini yekunlaşdırıb.
Nəzrin Salmanova
12:45 01.04.2025
Oxunuş sayı: 696
