Manatın real alıcılıq qabiliyyəti son 5 ildə 40 faizə yaxın azalıb - Ekspert
Pulun dəyərinin azalması dedikdə, eyni məbləğ pulun əvvəllər aldığı məhsul və xidmətləri indi ala bilməməsi nəzərdə tutulur. İqtisadi terminlərlə desək, bu, pul vahidinin alıcılıq qabiliyyətinin azalmasıdır. Bu prosesin əsas ölçü vasitəsi inflyasiyadır.
Bu sözləri Crossmedia.az-a açıqlamasında Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli pulun dəyərinin azalması və əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin zəifləməsi barədə danışarkən deyib.
İqtisadçının sözlərinə görə, pulun dəyərinin azalması istehlak qiymətləri indeksi və real alıcılıq qabiliyyəti ilə ölçülür:
“İstehlak qiymətləri indeksi müəyyən məhsul və xidmət “səbəti”nin qiymətinin zamanla necə dəyişdiyini göstərir, real alıcılıq qabiliyyəti isə maaş və pensiyaların inflyasiya nəzərə alınmaqla hesablanmasıdır.
Sadə bir misalla desək, əgər 3 il əvvəl 100 manatla 10 kiloqram ət almaq mümkün idisə, illik orta hesabla 10 faizlik inflyasiya şəraitində bu gün eyni məbləğlə cəmi 7–8 kiloqram ət almaq olar. Bu da pulun real dəyərinin azaldığını açıq şəkildə göstərir”.
Ekspertin fikrincə, son illərdə Azərbaycanda rəsmi statistikaya görə illik inflyasiya 6–12 faiz arasında dəyişib. Lakin bəzi ərzaq və xidmət kateqoriyalarında qiymət artımı daha yüksək olub:
“Əhalinin real gəlirlərinin azalması onu göstərir ki, faktiki inflyasiya rəsmi açıqlanan rəqəmlərdən daha yüksəkdir. Alternativ hesablama mexanizmi olmadığı üçün konkret rəqəm demək çətindir. Ancaq rəsmi məlumatlara əsaslansaq, son 3–5 ildə manatın real alıcılıq qabiliyyəti təxminən 20–40 faiz azalıb. Reallıqda bu göstərici daha da yüksək ola bilər”.
Akif Nəsirli qeyd edib ki, əhalinin pulun dəyərdən düşməsini ən çox gündəlik ərzaq və xidmətlərdə hiss etməsinin əsas səbəbi bu sahələrin inflyasiyaya daha həssas olmasıdır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan iqtisadiyyatının idxaldan asılılığı, daxili istehsalın məhdudluğu və qlobal bazarlarda ərzaq və enerji qiymətlərinin artması daxili bazara birbaşa təsir edir.
“Əgər qiymət artımları sürətlənərsə və gəlirlər inflyasiya tempinə uyğun artırılmasa, manatın real alıcılıq qabiliyyətinin azalması prosesi davam edəcək”, - o qeyd edib.
Nihat Tahirov
15:05 22.12.2025
Oxunuş sayı: 1082
