Çarpaz baxış

Azərbaycan–Türkiyə təhsil əməkdaşlığında yeni dövr - MÜSAHİBƏ

Azərbaycan və Türkiyə arasındakı strateji tərəfdaşlıq münasibətləri yalnız siyasi və iqtisadi sahələrlə məhdudlaşmır, həm də təhsil sahəsində dinamik əməkdaşlıqla diqqət çəkir. Son dövrlərdə iki ölkə arasında təhsil, o cümlədən peşə təhsili sahəsində əlaqələrin genişlənməsi qarşılıqlı maraq doğuran layihələrin reallaşmasına imkan yaradır. Azərbaycan Baş naziri Əli Əsədovun Türkiyənin milli təhsil naziri Yusuf Tekinlə görüşü bu əməkdaşlığın yeni mərhələsini göstərir. Görüşdə gələcək tədris ilindən İstanbulda Azərbaycan məktəbinin açılması, Qarabağ Universiteti və digər region məktəblərinə səfərlər, həmçinin təhsil sahəsində əməkdaşlığa dair sənədlərin imzalanması kimi önəmli məsələlər müzakirə olunmuşdur.

Mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Kamran Əsədov Crossmedia.az-ın suallarını cavablandırıb:

-Azərbaycanın Baş naziri Əli Əsədov Türkiyənin milli təhsil naziri Yusuf Tekinlə görüşüb. Bu konteksdə tərəflər arasında təhsil sahəsində əməkdaşlığın inkişafını və perspektivini necə qiymətləndirirsiniz?

-Azərbaycan ilə Türkiyə arasında təhsil sahəsində əməkdaşlığın dərinləşməsi müasir dövrdə regional və qlobal inteqrasiyanın mühüm tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Təhlil göstərir ki, iki ölkə arasında tarixi, mədəni və strateji yaxınlıq təhsil sahəsində də qarşılıqlı addımların atılmasını zəruri edir. Bu əməkdaşlıq sadəcə tələbə və müəllim mübadiləsi ilə məhdudlaşmır, həm də tədris proqramlarının uyğunlaşdırılması, peşə təhsilində birgə layihələr, diaspor üçün məktəblərin yaradılması və kadr hazırlığının gücləndirilməsi istiqamətlərini əhatə edir. Statistikaya əsasən, hazırda Türkiyədə 20 mindən çox azərbaycanlı tələbə müxtəlif universitetlərdə təhsil alır, Azərbaycanda isə minlərlə türk gənci oxuyur. Bu rəqəmlər göstərir ki, təhsil əlaqələri artıq təkcə diplomatik deyil, həm də praktik baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

-Növbəti tədris ilindən Türkiyənin İstanbul şəhərində Azərbaycan məktəbinin açılacağı bildirilib. Bu ikitərəfli əlaqələrə necə təsir edəcək?

-İstanbulda Azərbaycan məktəbinin açılması bu əməkdaşlığın ən vacib nəticələrindən biri olacaq. Bu addım bir tərəfdən Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı ailələrin övladlarının milli təhsil almasını təmin edəcək, digər tərəfdən isə Azərbaycan təhsil modelinin xarici ölkədə tanıdılmasına şərait yaradacaq. “Təhsil haqqında” Qanunun 5-ci maddəsində göstərilir ki, Azərbaycan Respublikası beynəlxalq əməkdaşlığı genişləndirir və qabaqcıl təcrübələrin öyrənilməsini təmin edir. Həmin müddəa xaricdə Azərbaycan məktəblərinin açılmasına hüquqi və konseptual əsas yaradır. Dünya təcrübəsində də diaspor məktəbləri milli kimliyin qorunması üçün ən mühüm vasitə hesab olunur. Məsələn, Almaniyada türk məktəbləri, Fransada isə Çin məktəbləri həm dilin, həm də milli mədəniyyətin yaşadılmasına xidmət edir.

-Səfər çərçivəsində imzalanmış təhsil və peşə təhsili sahəsində əməkdaşlığa dair sənədlər də imzalanıb. Konkret sahələrdə əməkdaşlıq niyə vacibdir?

-Peşə təhsili üzrə əməkdaşlıq xüsusi diqqət tələb edir. Azərbaycanda 100 mindən çox şagird peşə təhsil müəssisələrində oxuyur, amma bu təhsil forması hələ də əmək bazarının real tələblərinə cavab vermir. Türkiyə isə texnologiya, kənd təsərrüfatı, turizm və sənaye istiqamətində müasir peşə məktəbi modelləri formalaşdırıb. İmzalanmış sənədlər əmək bazarına uyğun kadr hazırlığının gücləndirilməsi, birgə təlim proqramlarının həyata keçirilməsi və yeni texniki ixtisasların tətbiqi baxımından vacibdir. “Təhsil haqqında” Qanunun 14-cü maddəsində peşə təhsilinin məqsədi əmək bazarının ehtiyaclarını ödəyən mütəxəssislərin hazırlanması kimi müəyyən olunub ki, bu əməkdaşlıq həmin müddəanın icrasını daha da gücləndirəcək.

Müsbət tərəfi odur ki, bu əməkdaşlıq həm müəllimlərin, həm də tələbələrin beynəlxalq təcrübədən faydalanmasına şərait yaradacaq, təhsil sistemimizi yeni yanaşmalarla zənginləşdirəcək. Azərbaycan məktəblərində STEM və rəqəmsal bacarıqların inkişafına dair Türkiyənin son illərdə tətbiq etdiyi metodlardan istifadə olunması, məktəb-ailə əməkdaşlığının gücləndirilməsi və peşə təhsilində modul əsaslı yanaşmanın tətbiqi böyük fayda gətirəcək. Dünya təcrübəsində də məhz bu cür ikitərəfli əməkdaşlıqlar təhsilin keyfiyyətini yüksəldir və gənclərin beynəlxalq əmək bazarına çıxış imkanlarını artırır.

Mənfi tərəfi isə ondan ibarət ola bilər ki, əməkdaşlıq yalnız sənədlərdə qalsa və praktik icra zəif olsa, gözlənilən nəticəni verməz. Həmçinin, Türkiyə təhsil sisteminin müəyyən problemlərinin – məsələn, müəllim yüklənməsi, mərkəzləşmiş imtahanların gərginliyi – kor-koranə Azərbaycana tətbiqi əlavə çətinlik yarada bilər. Buna görə də adaptasiya prosesi diqqətlə aparılmalı, yalnız yerli şəraitə uyğun effektiv modellər götürülməlidir.

-Qarşıdakı dövrdə Azərbaycan Türkiyə təhsil sistemindəki hansı yenilikləri tətbiq edə bilər?

-Müqayisə etsək, Avropa İttifaqı ölkələrində Erasmus+ proqramı tələbə və müəllim mübadiləsi vasitəsilə universitetlərin beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini artırır. Azərbaycan–Türkiyə əməkdaşlığı da eyni model üzərində qurulsa, region üçün mühüm nəticələr verə bilər. Yaxın dövrdə dəyişəcək əsas məqam ondan ibarət olacaq ki, bu əməkdaşlıq nəticəsində Azərbaycanda həm orta, həm də peşə təhsilində yeni proqramlar açılacaq, ali məktəblər arasında ikili diplom layihələri çoxalacaq və diaspora məktəbləri vasitəsilə milli təhsil modelimiz xaricdə də tətbiq ediləcək.

Bütün bu istiqamətlərin həyata keçirilməsi Elm və Təhsil Nazirliyinin uğurlu siyasətindən xəbər verir. Nazirliyin prinsipial mövqeyi, beynəlxalq təcrübəyə açıq olması və ikitərəfli əməkdaşlıqlara xüsusi önəm verməsi təqdirəlayiqdir. Bu siyasət həm milli maraqların qorunmasına, həm də Azərbaycanın təhsil sisteminin beynəlxalq nüfuzunun artmasına xidmət edəcək. Nazirliyin gördüyü işlər əsaslandırılmış və strateji baxımdan düzgün addımlardır və bu prosesin davamlı olması ölkənin gələcək kadr potensialını daha da gücləndirəcək.

Mehriban Yariyeva

🖨 Çap et

19:39 24.09.2025

Oxunuş sayı: 8421