Onkoloji xəstələrin sayı günü-gündən sürətlə artır və...- Həkim
Azərbaycan Respublikasının 2026-cı il dövlət büdcəsi layihəsinin parlamentdə müzakirəsi ölkənin səhiyyə strategiyasının əsas istiqamətlərindən biri olan onkoloji xəstəliklərlə mübarizəyə dair vacib sualları yenidən gündəmə gətirib. Büdcə sənədində səhiyyə xərclərinin ümumilikdə artması müsbət meyl kimi qiymətləndirilsə də, onkoloji xəstələrin dərman təminatı və müasir müalicə üsullarına çıxış imkanları baxımından mövcud maliyyələşmə hələ də real tələbatı tam şəkildə qarşılamır. Məhz bu səbəbdəndir ki, Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin sədr müavini Rəşad Mahmudov plenar müzakirələr zamanı bu məsələni xüsusi vurğulayaraq dövlət proqramlarının daha güclü dəstəyə ehtiyac duyduğunu bildirib.
Deputatın qeyd etdiyi kimi, müasir dünyada onkoloji xəstəlik artıq “ümidsiz diaqnoz” kimi qəbul edilmir. Son illər əldə olunan tibbi nailiyyətlər — hədəf terapiyaları, immunoterapiya və yeni nəsil dərman vasitələri — xəstələrin həyat müddətini əhəmiyyətli dərəcədə uzatmaqla yanaşı, onların gündəlik həyat keyfiyyətini də nəzərəçarpacaq dərəcədə yaxşılaşdırır. Bu sahədə tətbiq olunan hər bir yenilik insan sağlamlığının qorunması ilə yanaşı, ölkənin sosial rifahı və insan kapitalının inkişafı üçün strateji əhəmiyyət daşıyır.
Bununla belə, mövcud maliyyələşmə göstəriciləri nə müasir müalicə metodlarının real qiymətlərinə, nə də ölkədə onkoloji xəstələrin sayının artan dinamikasına adekvatdır. İcbari tibbi sığortanın üzərinə düşən yük son illərdə sürətlə ağırlaşdığından onkoloji dərmanların tam şəkildə yalnız sığorta mexanizminə həvalə olunması sistemin dayanıqlığı üçün müəyyən risklər yaradır. Xəstələrin müalicəni öz hesabına davam etdirməsi isə praktiki olaraq mümkün deyil və belə vəziyyətlərdə müalicənin yarımçıq qalması sağ qalma göstəricilərinə birbaşa mənfi təsir edir.
Bütün bunlar deməyə əsas verir ki, dövlətin onkoloji sahəyə ayırdığı maliyyə resurslarının genişləndirilməsi təkcə tibbi zərurət deyil, həm də sosial məsuliyyət, insan kapitalının qorunması və ölkənin ümumi sağlamlıq strategiyasının davamlı inkişafı baxımından həyati əhəmiyyət kəsb edir. Dövlət proqramlarının gücləndirilməsi və müasir müalicə vasitələrinə çıxışın genişləndirilməsi dərhal real nəticələr verə bilər minlərlə insanın həyat keyfiyyəti yüksələr, sağ qalma imkanları genişlənər və ölkənin səhiyyə sistemində yeni mərhələ başlaya bilər.
Məsələ ilə bağlı Tibb üzrə fəlsəfə doktoru, həkim-onkoloq Fərid Museyibov Crossmedia.az-la öz fikirlərini bölüşüb:
"Məlumdur ki, dövlət büdcəsindən səhiyyəyə kifayət qədər vəsait ayrılır. Lakin burada vacib məsələ ondan ibarətdir ki, bu vəsaitin xəstələr arasında necə bölündüyü də diqqətə alınmalıdır.
Təəssüf ki, qeyd etmək lazımdır ki, onkoloji xəstələrin sayı günü-gündən sürətlə artır və artıq həm dünyada, həm də ölkəmizdə bu xəstələr həm artmaqda, həm də gəncləşməkdədir. Digər xəstəliklərdən fərqli olaraq, onkoloji xəstələr üçün ayrılan vəsait kifayət qədər yüksək olmalıdır. Çünki digər xəstəliklərdə bəzən müalicə yalnız cərrahi əməliyyatla yekunlaşır və bundan sonra əlavə müalicə tələb olunmur.
Onkoloji xəstələrdə isə vəziyyət fərqlidir. Burada xəstəliyin dərəcəsindən və növündən asılı olaraq ilkin mərhələdə kimyaterapiya, daha sonra cərrahi əməliyyat, ardınca yenidən kimyaterapiya və lazım gəldikdə şüa terapiyası təyin olunur. Bu səbəbdən onkoloji xəstələr üçün ayrılan büdcə kifayət qədər yüksək olmalıdır ki, onların dərman təminatı tam təmin edilsin. Bundan əlavə, onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərmanların qiyməti də olduqca yüksəkdir.
Vəsaitin çatmaması bəzi hallarda mümkündür və burada nəzərə alınmalı nüanslar mövcuddur. Onkoloji xəstələr əziyyət çəkən əhali arasında əlillik dərəcəsi ilə də qeydiyyata alınırlar. Şişin növü və mərhələsindən asılı olaraq xəstələr ikinci və ya üçüncü qrup əlillik alır. Bununla əlaqədar, bəzi xəstələr üçün əlavə qayğı və dəstək tələb olunduğu üçün vəsait daha çox sərf olunur.
Onkoloq, həmçinin bütün bu amillərin nəzərə alındığını bildirib:
"Səhiyyənin icbari tibbi sığortaya keçidindən sonra da onkoloji xəstələr üçün müayinələr və müalicə tam təmin olunacaq. Son dövrlərdə belə müayinələr artıq icbari tibbi sığortaya daxil edilmişdir.
Nəticə olaraq, vəsait kifayət qədər olmalıdır ki, onkoloji xəstələrin dərman təminatı tam və səmərəli şəkildə həyata keçirilsin".
Elmir Heydərli
16:35 20.11.2025
Oxunuş sayı: 1492
