Müəllim və şagirdlər niyə yola getmirlər?- Ekspertlər danışdı
Son zamanlar təhsil müəssisələrində müəllimlərlə təhsil alanlar arasında ikitərəfli münasibətlərdə neqativ hallar müşahidə olunur. Bu, xüsusilə orta məktəblərə aiddir. Belə ki, bu və ya digər səbəbdən şagird və tələbələr müəllimə qarşı çıxır, onun müvafiq qərarı ilə razılaşmaq istəmirlər. Yaxud da əksinə olur: müəllimlər təhsilalanlara qarşı sərt cəza formaları tələb edir, onları alçaldırlar.
Təhsilverənlərlə təhsilalanlar arasındakı mövcud ziddiyətlər barədə Crossmedia.az-a danışan Psixologiya Elmi Tədqiqat İnstitutunun sədri, psixoloq Elnur Rüstəmov deyib ki, şagirdlərin aqressiv davranışına bir neçə məqam xüsusi təsir göstərir: “Buraya biz, şagirdlərin öz emosiyalarını düzgün idarə edə bilməmələrini, nəticədə aqressiv və impulsiv davranışlar göstərdiklərini qeyd edə bilərik. Eləcə də evdə və ya sosial mühitdə zorakılıq və aqressiyanın normallaşması bu cür davranışların formalaşmasına təsir edə bilər. Müəllim və məktəb rəhbərliyinin şagirdlərlə ünsiyyəti yetərincə effektiv deyilsə, problemlər zorakılıq və aqressiya ilə həll olunmağa şərait yarana bilər. Bəzən də şagirdlər ailə və cəmiyyətin yüksək gözləntiləri altında sıxılaraq bu cür davranışlara meyillənə bilərlər”.
Onun sözlərinə görə, sosial media da bu cür davranışların yaranmasına səbəb ola bilir:
“Zorakılığın qəhrəmanlaşdırıldığı filmlər, oyunlar və sosial media nümunələri şagirdlərdə aqressiv davranışları təşviq edə bilər. Bu cür xoşagəlməz halları minimallaşdırmaq üçün müəllimlər şagirdlərin emosional vəziyyətlərini başa düşmək və onları düzgün yönləndirmək üçün empatiya yanaşmasını inkişaf etdirməlidirlər”.
Mütəxəsissin fikrincə, şagirdlərin fikirlərini sərbəst ifadə edə biləcəyi və müəllimlərlə açıq dialoq qura biləcəyi bir mühit yaradılmalıdır:
“Aqressiv davranışların deyil, empatiya, əməkdaşlıq və hörmətin qiymətləndirildiyi bir sinif mühiti yaradılmalıdır. Məktəbdə psixoloq və sosial işçilərin iştirakı ilə emosional tənzimləmə, zorakılığın nəticələri və etik davranışlarla bağlı seminarlar təşkil olunmalıdır. Ədalət, hörmət, məsuliyyət və səbir kimi dəyərləri aşılamaq üçün xüsusi dərs və tədbirlər də keçirilə bilər. Sadəcə cəza vermək yerinə, bu davranışların səbəbləri araşdırılmalı və şagirdlərə daha sağlam problemləri həll etmə yolları öyrədilməlidir. Valideynlərlə sıx əməkdaşlıq edərək onların da uşaqlara doğru yanaşmalarını təmin etmək vacibdir.Şagirdlərə problemləri zorakılıqla deyil, dialoq və anlayış yolu ilə həll etmə bacarıqları öyrədilməlidir. Bu tip hallar təkcə fərdi bir məsələ deyil, ümumi psixososial vəziyyətin göstəricisidir. Ona görə də sistemli yanaşma tələb olunur”.
Təhsil eksperti, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, Vüsalə Ağabəyli isə qeyd edib ki, müəllim imici cəmiyyətdə çox gözdən salınıb: "Ona görə də bütün mənfiliklərin kökü müəllimlərdə axtarılır. İnsanın mənfi xüsusiyyətləri onun peşəsinə görə deyil, vicdanına görə dəyişir. Bir insan yaxşı insandırsa, vicdanlıdırsa, ədalətlidirsə, o müəllimdirsə yaxşı müəllim, həkimdirsə yaxşı həkim, vəkildirsə yaxşı vəkildir. Bütün riyakarlıqlar, xainliklər, ədalətsizliklər insan adlı canlıya məxsusdur. Hər kəs içindəki şeytanı özü idarə edir. Müəllim bu cəmiyyətin qurucusudur. Təbii ki, yenə deyirəm, vicdanlı müəllim, qabiliyyətli müəllim”.
Nəzrin Salmanova
16:02 25.02.2025
Oxunuş sayı: 22864
