Rusiya ilə Ukrayna arasında sülhə mane olan başlıca əngəl açıqlanıb
Qara dəniz regionunda onsuz da həssas olan təhlükəsizlik mühiti son günlər yeni gərginlik mərhələsinə qədəm qoyur. Regional nəqliyyat marşrutları, enerji daşımaları və beynəlxalq ticarətin mühüm damarı sayılan bu hövzədə baş verən hərbi təxribatlar və qarşılıqlı ittihamlar vəziyyətin daha da mürəkkəbləşdiyini göstərir. Məhz bu fonunda Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin səsləndirdiyi son bəyanat, Qara dənizdə potensial hərbi eskalasiyanın miqyasının genişlənə biləcəyinə dair ciddi xəbərdarlıqlar kimi qiymətləndirilir.
Putinin tankerlərə yönəlmiş hücumlara cavab olaraq Ukrayna limanları və gəmilərinə zərbələrin intensivləşdirilə biləcəyi barədə açıqlaması, həm münaqişənin dəniz müstəvisində yeni mərhələyə keçmək ehtimalını artırır, həm də regionda iştirakçı dövlətlərin mövqelərinin daha da sərtləşdiyini ortaya qoyur. Rusiya liderinin Ukraynaya dəstək verən ölkələrin gəmilərinə qarşı da cavab tədbirlərinin nəzərdən keçirilə biləcəyini bildirməsi isə məsələni təkcə ikitərəfli qarşıdurma çərçivəsindən çıxararaq beynəlxalq təhlükəsizlik gündəminin əsas narahatlıq mövzularından birinə çevirir. Bu bəyanatlar fonunda Qara dənizin gələcək təhlükəsizlik arxitekturası və naviqasiya sabitliyi barədə suallar daha kəskin şəkildə aktuallaşır.
Mövzu ilə bağlı politoloq Elçin Xalidbəyli Crossmedia.az-la öz fikirlərini bölüşüb: "Hazırda həm Ukrayna, həm də Rusiya üçün sülh son dərəcə vacibdir. Çünki hər iki tərəfin hərbi-siyasi resursları artıq tükənmə həddinə yaxındır. Lakin əsas problem ondadır ki, Rusiya beynəlxalq hüquq normalarına uyğun bir sülh modelinə yaxın durmaq istəmir. Kreml hesab edir ki, sülh sazişi yalnız Rusiyanın diktə etdiyi şərtlər çərçivəsində reallaşmalıdır. Rusiyanın irəli sürdüyü tələblər isə həm Ukrayna, həm də kollektiv Qərb üçün faktiki kapitulyasiya aktı anlamına gəlir. Məhz buna görə Qərb siyasi dairələrində Moskvanın şərtlərinə qarşı ciddi müqavimət mövcuddur. Rəsmi Kiyev də Rusiyanın bu tələblərini qəbul etmək niyyətində deyil. Hazırda yalnız ABŞ müəyyən dərəcədə Rusiyanın istəyinə yaxın mövqe nümayiş etdirir. Lakin Vaşinqton nə Avropa İttifaqının razılığı, nə də Kiyevin müsbət münasibəti olmadan Ukrayna müharibəsinin dayandırılmasına nail ola biləz. Moskvada keçirilən son görüşün nəticəsiz qalması da bunu təsdiq edir".
Politoloq, həmçinin bu səbəblərdən Kreml daxilində vəziyyətin gərginləşdiyini qeyd edib: "Rusiya situasiyanı daha da kəskinləşdirməyə çalışır ki, artırdığı təzyiq Qərbi və ABŞ-ı onun şərtləri ilə barışmağa məcbur etsin. Bu məqsədlə Moskva bir tərəfdən sülh mesajları verir, digər tərəfdən isə hərbi güc nümayiş etdirir. Hadisələrin bu istiqamətdə davam etməsi halında Donald Tramp administrasiyasının yeni sülh planının da uğursuzluğa düçar olması mümkündür və yaxın perspektivdə sülhün əldə edilməsi daha da çətinləşəcək. Bütün bunlar göstərir ki, Ukrayna müharibəsinin dayanması qarşısındakı əsas maneə Rusiyanın neoimperialist tələbləridir. Rusiya yalnız öz maraqlarına uyğun bir sülh modelini qəbul edir və bu da ümumi sülh prosesinin qarşısında başlıca əngəl kimi çıxış edir".
Elmir Heydərli
12:26 03.12.2025
Oxunuş sayı: 956
