Nüvə silahından da qorxulusu var: Dünyanı məhv edə biləcək silah açıqlandı
BMT Baş katibinin müavini, rəqəmsal texnologiyalar üzrə xüsusi elçi Amandip Gill bəyan edib ki, süni intellektin nəzarətsiz inkişafı və istifadəsi qəbuledilməz dərəcədə muxtariyyətə malik silahların yaranmasına səbəb ola bilər.
"O, həqiqətən, güclü texnologiyadır və mövcud silah sistemlərinin inkişafını sürətləndirə bilər. Gələcəkdə hazırkı avtomatlaşdırılmış olanlardan daha yüksək muxtariyyətə malik sistemləri görə bilərik. Bu sistemlərin bəzilərində muxtariyyətin artmasına açıq tendensiya mövcuddur", – deyə BMT rəsmisi bildirib. O, Əbu-Dabidə keçirilən ADIPEC enerji konfransında iştirak edib.
BMT Baş katibinin müavininin sözlərinə görə, hökumətlər silahlar üzərində insan nəzarətini qoruyub saxlamalı, hədəf seçimi barədə qərar qəbul edən hərbi personalın məsuliyyətini və hesabatlılığını təmin etməlidir.
"Biz əmin olmalıyıq ki, bu texnologiya onsuz da gərgin olan beynəlxalq vəziyyətdə əlavə qeyri-sabitləşdirici amilə çevrilməsin və böyük dövlətlər arasında münasibətləri daha da çətinləşdirməsin", – deyə o əlavə edib.
Gill BMT Baş katibi Antoniu Quterreşin 2026-cı ilə qədər hədəflərin məhv edilməsi barədə muxtar qərar qəbul edə bilən silahların tam qadağan olunması çağırışını xatırladıb. Xüsusi elçinin sözlərinə görə, bu istiqamətdə danışıqlar hazırda hərbi sahədə məsuliyyətli süni intellekt üzrə Qlobal Komissiya çərçivəsində, həmçinin döyüşçülərə əsassız əzab verən və ya mülki əhaliyə fərqsiz təsir göstərən silahların istifadəsini qadağan edən Silahlar Konvensiyası çərçivəsində aparılır.
Müasir silahların spesifikası və təhlükələri barədə Crossmedia.az-a danışan hərbi ekspert Şair Ramaldanov söyləyib ki, süni intellektin imkanları demək olar ki, hələ də məhdudiyyətsizdir: "Süni intellektin imkanlarından müasir silahlarda da istifadə olunur. Yəni onlar özləri hədəfi seçə, əsas hədəfləri müəyyənləşdirə bilirlər, hədəfə lazım olan hesablamaları avtomatik şəkildə aparıb hədəfi tuşlaya bilirlər. Ancaq bu, həm də təhlükəlidir. Bəzən filmlərdə də görürük ki, süni intellekt insanın nəzarəti altından çıxır və sonradan hansısa faciələrə səbəb ola bilir. Biz əvvəl bunlara sadəcə kino kimi baxırdıq, amma bugünkü reallıqda süni intellektin belə sürətlə inkişaf etməsi bunun artıq həyatda da reallığa çevriləcəyini istisna etmir.
Digər tərəfdən, süni intellektə nüvə silahı kimi baxılır: kimin əlində olacaq? Nəzərə almaq lazımdır ki, süni intellektdən dağıdıcı məqsədlərlə də istifadə oluna bilər".
O bildirib ki, süni intellektin inkişafı nüvə silahıa bərabərdir: " Ona görə düşünürəm ki, süni intellektin tətbiqində, inkişafında və s. — müəyyən məhdudiyyətlər olmalıdır. Risklərin qarşısını ala biləcək mexanizmlər olmalıdır. Və o mexanizmlərsiz süni intellekti sadəcə inkişaf etdirmək olmaz".
Röya Məmmədova
20:13 19.11.2025
Oxunuş sayı: 1636
