Rusiya-Ukrayna müharibəsi göstərdi ki, Avropa Birliyi təhlükəsizlik baxımından tam təmin olunmayıb - Ekspert
Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun son açıqlamaları Avropa İttifaqının (Aİ) Rusiya ilə münasibətlərində daha sərt mövqe tutması ehtiyacını vurğulayır. Bu, strateji imperativdir ki, Aİ NATO-dan asılı olmadan öz təhlükəsizliyini təmin etsin və Ukraynaya dəstək versin. Makronun fikirləri Rusiya-Ukrayna müharibəsinin davam etməsi və Rus dronlarının Avropa hava sahəsində pozuntulara yol açması fonunda ortaya çıxır. O, iqtisadi sankiyaların gücləndirilməsi, enerji asılılığının azaldılması və hibrid təhdidlərə qarşı birgə müqaviməti təklif edir. Bu strategiya reaktiv tədbirlərdən öte proaktivdir, məsələn, Şimali Avropanın "dron divarı" təşəbbüslərini dəstəkləməyi əhatə edir. Makron Avropanın müdafiəsini müstəqil gücləndirmək üçün AB ölkələrinin hərbi sənaye və birgə silah istehsalına investisiya etməsini vurğulayır. Bu, AB-nin ABŞ-dan asılılığını azaltmaq və qlobal dəyişikliklərə hazır olmaq məqsədi daşıyır.
Mövzu ilə bağlı politoloq Natiq Miri Crossmedia.az-a açıqlama verib: "Bu, ABŞ asılılığını azaltmaq, mümkün qədər ləğv etmək və təhlükəsizliyi öz imkanları ilə təmin etmək deməkdir. Mən də bunun doğru olduğunu düşünürəm. Avropa Birliyi qurulandan bəri bir çox üzv ölkə təhlükəsizlik baxımından ABŞ-nin “çətiri” altında olub və müdafiə xərclərini nisbətən aşağı saxlayaraq resurslarını iqtisadiyyata, texnologiyaya və elmə yönəldib. Lakin dünya dəyişib — Rusiya-Ukrayna müharibəsi göstərdi ki, Avropa Birliyi təhlükəsizlik baxımından tam təmin olunmayıb. Vəziyyət dəyişərsə, Avropanın təhlükəsizliyi ciddi təhdid altında qala bilər. Məsələn, Donald Tramp kimi liderlər Avropanı müdafiə etməyəcəklərini açıq bəyan ediblər".
Politoloq qeyd edib ki, buna görə Avropa liderləri müdafiə və təhlükəsizlik xərclərini artırıb, müdafiə sənaye kompleksini gücləndirmək qərarı veriblər: "Öz müdafiəsini maliyyələşdirdikcə Avropa həm ABŞ-dən asılılığı azaldacaq, həm də daha müstəqil və suveren xarici siyasət yürüdə biləcək. Makron da hər zaman bu prinsipi dəstəkləyib".
Natiq Miri bildirib ki, Avropanın əsas təhlükəsi və çağırışları Rusiya kontekstində aydın görünür: "Rusiya kimi böyük nüvə dövlətinin genişləndirici ambisiyaları yalnız Ukrayna ilə məhdudlaşmaya bilər — o, geosiyasi təsir dairəsini bərpa etməyə çalışır. Balkanlarda, keçmiş Varşava müqaviləsi ölkələrində, Baltikdə, Cənubi Qafqazda və Mərkəzi Asiyada konkret iddialar gözə dəyir. Əgər Rusiya Ukraynada üstünlük əldə etsə, bu iddialar daha da artacaq".
"Buna görə də Avropa Ukraynanı yanına alaraq və gələcəkdə Avropa Birliyinə tamhüquqlu üzvlüyünü təmin etməklə şərq cəbhəsində təhlükəsizliyini möhkəmlətmək istəyir. Ukrayna sübut etdi ki, müasir dünyada Rusiya ilə bərabər səviyyədə müqavimət göstərə bilər və bu, Avropanın şərqində təhlükəsizlik təminatıdır. Həmçinin, birgə dron və raket istehsalı, Ukraynanın istehsal etdiyi müdafiə texnikasının alınması və rus dronlarının birgə məhv edilməsi kimi təşəbbüslər artıq reallaşdırılır. Avropa Ukraynanın təcrübəsindən və əməliyyat bacarıqlarından yararlanmaq qərarındadır — bu da gələcək üçün böyük perspektivlər açır".
Xumar Emilqızı
17:17 02.10.2025
Oxunuş sayı: 1304
