ABŞ-nin Ukraynaya münasibət heç də müsbət deyil - Açıqlama
Ukrayna ABŞ ilə onların NATO-nun nizamnaməsindəki 5-ci maddəyə əsasən hansı təhlükəsizlik zəmanətləri almağı müzakirə edəcək.
Bunu Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski bu gün Avropa Parlamentinin Prezidenti Roberta Metsola ilə birgə mətbuat konfransında bildirib.
O bildirib ki, ikitərəfli qərarlar qəbul edilməlidir.
Qeyd edək ki, NATO Nizamnaməsinin 5-ci maddəsi üzv və tərəfdaş ölkələrin təhlükəsizliyinə təhlükə yarandıqda alyansın müdaxiləsini nəzərdə tutur.
Maraqlıdır bəs bu görüşdən gözləntilər necədir bu gələcək proseslərə necə təsir edə bilər?
Məsələ ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən politoloq Elçin Xalidbəyli Ağ Ev rəhbərinin Ukraynaya münasibətinin o qədər də müsbət xarakterdə olmadığını bildirib:
"Ümumi götürdükdə, Prezident Trampın Ukraynaya münasibəti o qədər də müsbət xarakter daşımır. Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Ukrayna müharibəsi dayandırılmalıdır. Ancaq bu müharibənin dayandırılması üçün rəsmi Kiyev müəyyən əraziləri Rusiyaya güzəştə getməlidir. Yəni, Trampın əsas planı ondan ibarətdir ki, bu savaş hər nə bahasına olursa-olsun dayandırılsın.
Beləliklə, Ukrayna ərazi itirəcək, yaxud infrastruktur dağıntıları ilə üzləşəcək. Rusiyanın bu dağıntılara görə məsuliyyət daşıyıb-daşımayacağı isə qeyri-müəyyəndir. Mövzu ilə bağlı bir çox məqamlar mövcuddur, lakin Tramp üçün əsas məsələ yalnız müharibənin dayandırıldığının rəsmən elan olunmasıdır. Qalan məsələlər onun üçün prioritet sayılmır.
Hazırkı situasiya isə göstərir ki, Tramp bu hədəfə çatmaqda çətinlik çəkir. Ona görə də mümkün qədər rəsmi Kiyevə təzyiq göstərməyə üstünlük verir. Zelenski ilə Tramp arasında keçiriləcək görüşdə də, təbii ki, iki istiqamətli narrativlərin gündəmə gətirilməsi gözlənilir.
Birincisi, Ukrayna prezidenti Zelenski növbəti dəfə Ağ Ev sahibinə izah etməyə çalışacaq ki, Rusiya ilə sülh danışıqları heç bir əhəmiyyət daşımır. Çünki Rusiya beynəlxalq hüquq normalarına riayət etmək niyyətində olmayan bir dövlətdir. Moskvanı yalnız ağır sanksiyalar və sərt hərbi zərbələr danışıqlar masasında real mövqeyə gətirə, onu beynəlxalq hüquqa əməl etməyə məcbur edə bilər.
Əks halda, Rusiya işğalçılıq və təcavüzkarlıq siyasətini davam etdirəcək. Bu, yalnız Ukrayna üçün deyil, bütövlükdə Avropa ölkələri üçün də böyük təhlükədir. Tramp da son vaxtlar Rusiyanın sülh mövzusunda manipulyasiya etdiyini anlamağa başlayıb.
Tramp anlayır ki, Putin onu iki dəfə aldadıb və hələ də aldatmaqda davam edir. Hazırda da Rusiya NATO ölkələrinə pilotsuz uçuş aparatları ilə müdaxilə edərək, alyansı genişmiqyaslı müharibə təhlükəsi ilə şantaj edir. Artıq Tramp da görməyə başlayıb ki, Rusiya ilə anlaşma mümkün deyil və bu səbəbdən Ukraynaya dəstək vermək lazımdır.
Hazırda müəyyən təhlükəsizlik təminatlarının Ukraynaya verilməsi məsələsinə Tramp müsbət yanaşır. Lakin onun burada bir şərti var: Ukraynaya qərbin təqdim edəcəyi təhlükəsizlik təminatlarına NATO-nun Nizamnaməsinin 5-ci bəndi daxil edilməməlidir.
5-ci bəndə əsasən, NATO üzvü olan hər hansı bir ölkəyə qarşı müharibə başladıqda, alyans bütövlükdə həmin müharibəyə müdaxilə etməlidir. Tramp isə elə bir situasiya yaratmaq istəyir ki, Ukraynaya təhlükəsizlik təminatı verilərkən Rusiyanın təcavüzü halında NATO bütövlükdə münaqişəyə cəlb olunmaq məcburiyyətində qalmasın. Buna görə də Ukraynaya veriləcək təhlükəsizlik təminatları məsələsində ABŞ, NATO-nun 5-ci bəndinin tətbiqindən yayınmağa üstünlük verir".
Politoloq ümumən görüşdən sonra bir çox məsələrdə aydınlıq gətiriləcəyini qeyd edib.
"Məsələnin mahiyyəti bundan ibarətdir. Görüşdən sonra aydın olacaq ki, hansı tərəfin təklifləri ümumi mövqeyə daha çox yaxınlaşacaq" - deyə o əlavə edib.
Elmir Heydərli
23:45 18.09.2025
Oxunuş sayı: 7787
