Sosium

Qardaşlıqdan qaynaqlanan etimad

Dünya siyasətinin getdikcə sərtləşdiyi bir dövrdə, Azərbaycan və Özbəkistan arasında formalaşan yüksək etimad və güclü tərəfdaşlıq modeli regionda yeni siyasi arxitekturanın əsas dayaqlarından birinə çevrilir. Cənab Prezident İlham Əliyevin Özbəkistan mətbuatına verdiyi son müsahibə isə bu münasibətlərin hansı strateji məntiqə söykəndiyini, hansı dəyərlər üzərində qurulduğunu və gələcək istiqamətlərin necə müəyyənləşdiyini aydın şəkildə ortaya qoydu. Müsahibənin hər cümləsində həm qardaşlıq, həm siyasi qətiyyət, həm də regional vizyon hiss olunurdu. Cənab Prezident İlham Əliyevin ifadə etdiyi kimi, “Azərbaycan–Özbəkistan əlaqələri bu gün tarixi yüksəliş mərhələsindədir və bu inkişaf xalqlarımızın əsrlərdən gələn dostluğuna dayanır.” Bu sözlər iki ölkə arasındakı münasibətin mahiyyətini yalnız diplomatik ölçüdə deyil, millətin yaddaşında formalaşan bağlar səviyyəsində ifadə edir.

Azərbaycan və Özbəkistan arasında əlaqələr son illərdə yalnız dostluq kontekstində yox, siyasi koordinasiya və ortaq strategiya səviyyəsində inkişaf edir. Cənab Prezident İlham Əliyevin müsahibədə vurğuladığı kimi, “Biz bütün sahələrdə bir-birimizə dayaq olan, eyni məqsədlərə doğru irəliləyən dövlətlərik.” Bu, faktiki olaraq yeni bir modeldir — türk dövlətlərinin qarşılıqlı dəstək və uzlaşma platforması. Azərbaycan–Özbəkistan münasibətlərinin dayanılmaz yüksəlişi həm siyasi, həm iqtisadi, həm də mədəni sferalarda qarşılıqlı güclənməni təmin edir. Cənab Prezident İlham Əliyev Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevlə münasibətlərə xüsusi vurğu edərək bildirir ki, “Bizim şəxsi münasibətlərimiz ölkələrimiz arasında strateji tərəfdaşlığın əsas sütunlarından biridir.” Bu fikir iki liderin şəxsi ehtiramının diplomatik protokolun fövqünə keçdiyini göstərir. Həm Bakı, həm Daşkənd siyasi qərarları müstəqillik, qarşılıqlı ehtiram və real strateji maraqlar üzərində qurur. Məhz buna görə də bu gün Azərbaycan–Özbəkistan tandemi Türk Dövlətləri Təşkilatında aparıcı dinamikanı müəyyən edir. Cənab Prezident İlham Əliyevin müsahibədə toxunduğu ən vacib məqamlardan biri də Orta Dəhliz və regional logistik sistemlərdir. O qeyd edir ki, “Azərbaycan və Özbəkistan nəqliyyat-kommunikasiya sahəsində əməkdaşlığı yeni mərhələyə çıxarır. Bu əməkdaşlıq Asiyanı Avropaya bağlayan strateji xəttin əsasını təşkil edir.” Bu bəyanat təkcə iqtisadi transformasiya deyil — geosiyasi açıqlamadır. Çünki Orta Dəhliz təkcə iki ölkənin deyil, bütövlükdə Avrasiyanın gələcək ticarət xəritəsini müəyyən edir. Azərbaycanın Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı mövqeyi, Özbəkistanın Mərkəzi Asiyada yüksələn tranzit rolu birlikdə yeni regional güc konsepsiyasını ortaya çıxarır. Cənab Prezident İlham Əliyevin sözləri bunu daha aydın göstərir:

“Biz öz marşrutlarımızı koordinasiya etməklə bölgədə nəqliyyat təhlükəsizliyinin əsas təminatçısına çevrilirik.” Türk Dövlətləri Təşkilatının son illərdə ən aktiv və qalıcı layihələrinin müəllifləri arasında Azərbaycan və Özbəkistan dayanır. Cənab Prezident İlham Əliyev müsahibədə bildirir ki, “TDT-nin güclənməsi bizim üçün tarixi və strateji vəzifədir. Biz birlikdə Türk dünyasının siyasi çəkisini artırırıq.” Bu yanaşma təsadüfi deyil. Azərbaycan hər zaman milli maraqları türk birliyinin ümumi strateji xətti ilə uzlaşdıran siyasət yürüdür. Özbəkistan isə Mirziyoyevin rəhbərliyi ilə türk inteqrasiyasında aparıcı rol almağa başlayıb. Bu sinxronluq TDT-ni gələcəkdə siyasi, iqtisadi və təhlükəsizlik platforması kimi daha geniş miqyasda gücləndirəcək. Müsahibənin siyasi məğzində həm də Cənubi Qafqazdakı vəziyyətə dair aydın mesaj vardı. Cənab Prezident İlham Əliyev regionda sabitliyin yalnız real əməkdaşlıq və qarşılıqlı etimadla mümkün olduğunu bildirərək qeyd edir: “Azərbaycan bölgədə sülhün və əməkdaşlığın təşəbbüskarıdır, lakin heç vaxt öz milli maraqlarından geri çəkilməyəcək.” Bu cümlə həm Ermənistana, həm də bölgədə balans qurmağa çalışan oyunçulara ünvanlanan siyasi xəbərdarlıqdır: Azərbaycan güclüdür, Azərbaycan tərəfdaşlığa açıqdır və Azərbaycanın şərtləri dəyişməzdir.

Cənab Prezident İlham Əliyevin Özbəkistan mətbuatına müsahibəsi təkcə iki dövlətin münasibətlərinə dair açıqlama deyil, bölgənin yeni güc xəritəsinin siyasi şifrəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Qardaşlıqdan qaynaqlanan etimad, liderlərin şəxsi harmoniyası, logistik və enerji müstəvisində strateji əməkdaşlıq, Türk Dövlətləri Təşkilatında ortaq hədəflər – bütün bunlar Azərbaycan–Özbəkistan münasibətlərini regionun aparıcı tərəfdaşlıq modelinə çevirir. Müsahibənin özündə də vurğulandığı kimi: “Biz birliyimizi və əməkdaşlığımızı gələcək nəsillər üçün daha da möhkəmləndirəcəyik.” Bu sözlər təkcə bugünün yox, gələcəyin siyasi xəritəsinə yazılmış strateji bəyanatdır.