Sosium

Elm, zəfər və gələcəyə baxış

Azərbaycan elminin inkişaf tarixi, onun dövlətçilik ənənələri ilə sıx bağlılığı, xalqın mənəvi dünyasının ayrılmaz tərkib hissəsidir. Bu gün bu tarix yeni mərhələyə qədəm qoyub. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubileyində Prezident İlham Əliyevin səsləndirdiyi dərin məzmunlu fikirlər həm elmi, həm siyasi, həm də ideoloji baxımdan ölkəmizin gələcək inkişaf istiqamətlərinin konturlarını cızdı. Həmin çıxış, əslində, müasir Azərbaycanın intellektual gücünü və milli iradəsini ifadə edən bir konsepsiyadır. O çıxışda həm keçmişin dərsləri, həm bugünün reallıqları, həm də gələcəyin hədəfləri var idi. Prezident İlham Əliyevin sözlərindəki əsas məna ondan ibarət idi ki, Azərbaycan elmi milli ruhun, dövlətçiliyin və texnoloji tərəqqinin aparıcı dayağına çevrilməlidir.

Prezident İlham Əliyev nitqində elmin yalnız nəzəri biliklər toplusu deyil, milli güc amili olduğunu vurğuladı. O qeyd etdi ki, bu gün Azərbaycanın əldə etdiyi bütün böyük nailiyyətlərin – iqtisadi artımın, müasir ordu quruculuğunun, kosmik sənayenin, informasiya texnologiyalarının və nəhayət, Qələbənin – arxasında elmi düşüncə, sistemli yanaşma və yüksək peşəkarlıq dayanır. Bu fikirlər, əslində, bir çağırışdır: hər bir azərbaycanlı elmə, biliyə, texnologiyaya və yaradıcı düşüncəyə strateji resurs kimi yanaşmalıdır. Dövlət başçısı da məhz bu yanaşmanı dövlət siyasətinin əsas prioritetinə çevirib.

Bu gün Azərbaycan artıq təkcə regionda deyil, daha geniş coğrafiyada elm və innovasiya mərkəzinə çevrilməkdədir. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən modernləşmə kursu ölkə həyatının bütün sahələrini əhatə edir. Akademiyanın yubileyində səslənən mesajlar göstərdi ki, Azərbaycan elmi artıq özünə inam, müstəqil düşüncə və milli maraqlara əsaslanan inkişaf modelinə malikdir. Elm yalnız laboratoriyalarda deyil, real həyatda – iqtisadiyyatda, təhlükəsizlikdə, ekoloji idarəetmədə, beynəlxalq diplomatiyada tətbiq olunur. Bu, “bilikdən gücə” keçidin parlaq nümunəsidir.

Prezident İlham Əliyevin çıxışında mühüm bir ideya da səsləndi – elmin milli kimliyin qorunması və möhkəmləndirilməsi missiyası. O bildirdi ki, Azərbaycan dili və tarixi bizim varlığımızın əsas sütunlarıdır. Elm bu sütunları möhkəmləndirməli, milli şüurun daşıyıcısına çevrilməlidir. Bu fikir yalnız elmi çevrələr üçün deyil, bütöv cəmiyyət üçün mühüm istiqamətdir. Çünki elm o zaman güclü olur ki, milli dəyərlərə əsaslanır, xalqın ruhuna xidmət edir. Azərbaycan elmi də məhz bu istiqamətdə inkişaf edir. Bu çıxışda bir daha təsdiq olundu ki, Ulu Öndər Heydər Əliyevin yaratdığı elm siyasəti bu gün Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə uğurla davam etdirilir. Ulu Öndər Heydər Əliyev elmi həmişə dövlətin intellektual dayağı kimi qiymətləndirirdi. Bu gün həmin xətt müasir tələblərə uyğun, texnologiya yönümlü və rəqəmsal düşüncə əsasında yenilənir. Bu, həm ənənənin qorunması, həm də yeniliyə açıq olmağın təntənəsidir. Dövlət elmi potensialı yalnız akademik mühitdə deyil, istehsalatda, kənd təsərrüfatında, enerji sektorunda, müdafiə sənayesində və ali təhsildə də gücləndirir.

Prezident İlham Əliyevin çıxışında xüsusilə diqqət çəkən cəhətlərdən biri də elm və Zəfər əlaqəsi idi. Qələbəmizi təmin edən amillərdən biri, bəlkə də birincisi, yüksək texnoloji hazırlıq, elmi əsaslara söykənən hərbi strategiya idi. Elm burada təkcə araşdırma sahəsi deyil, mübarizə aləti rolunu oynayıb. Azərbaycan Ordusunun Qarabağda qazandığı parlaq Zəfər müasir texnologiyaların, süni intellektin, peyk izləmə sistemlərinin və milli mühəndis düşüncəsinin sintezindən doğdu. Prezident İlham Əliyev bu reallığı elə nitqində də vurğuladı – o dedi ki, elmi tərəqqi olmadan müstəqil dövlətin gələcəyi mümkün deyil. Bu, həm strateji, həm də mənəvi tezisdir.

Azərbaycan elmi təkcə laboratoriyalarda deyil, səngərlərdə də öz gücünü göstərdi. Bu, tarixdə bəlkə də ilk dəfə idi ki, bir xalq öz intellektual gücü ilə döyüş meydanında da üstünlük qazandı. Bu mənada Zəfər həm də elmin zəfəridir. Prezident İlham Əliyevin çıxışında bu ideyanın xüsusi vurğulanması dövlətin intellektual inkişaf siyasətinin mahiyyətini göstərir. Elm və ordu bir-birindən ayrı sahələr deyil, eyni strateji sistemin bir-birini tamamlayan komponentləridir.

Nitqdə səslənən hər bir cümlə, əslində, uzunmüddətli konseptual düşüncənin nəticəsidir. Prezident İlham Əliyev elmi yalnız cari problemlərin həllinə deyil, gələcək nəsillərin düşüncə tərzinin formalaşmasına xidmət edən əsas amil kimi dəyərləndirdi. Bu baxımdan elmin modernləşməsi sadəcə texnoloji yenilənmə deyil, həm də milli intellektin yenidən doğuluşudur. Azərbaycan bu gün öz gənc alimlərini, tədqiqatçılarını, texnologiya mütəxəssislərini yetişdirir. Yeni nəslin dünyagörüşündə həm milli kökə sədaqət, həm də qlobal düşüncə tərzi var. Bu iki keyfiyyətin vəhdəti ölkəmizin gələcəyini müəyyənləşdirir. Prezident İlham Əliyevin çıxışı həm də elm adamlarına ünvanlanmış bir inam manifesti idi. O, alimlərə müraciət edərək dedi ki, Azərbaycan dövləti onların yanında olacaq, dövlətin qapıları elmin qarşısında hər zaman açıq qalacaq. Bu, həm mənəvi dəstək, həm də siyasi iradənin ifadəsidir. Çünki dövlətin intellektual potensialı məhz alimlərin fədakarlığı, vətənpərvərliyi və yenilik axtarışları ilə formalaşır.

Azərbaycan elmi artıq təkcə daxili ehtiyacları ödəmək üçün deyil, beynəlxalq elm məkanında da öz sözünü demək gücündədir. Prezident İlham Əliyevin çıxışında da bu fikir qabarıq şəkildə səsləndi. Azərbaycanın elm ocaqları artıq dünyanın nüfuzlu elmi mərkəzləri ilə əməkdaşlıq edir, birgə layihələr həyata keçirir, yeni kadrlar yetişdirir. Bu, elmin milli sərhədləri aşaraq qlobal sistemin fəal iştirakçısına çevrilməsi deməkdir.

Nitqdə Prezident İlham Əliyevin toxunduğu daha bir vacib məsələ elm və iqtisadiyyatın inteqrasiyası idi. O bildirdi ki, gələcək iqtisadi model bilik iqtisadiyyatına əsaslanmalıdır. Enerji resursları, təbii sərvətlər ölkənin müvəqqəti üstünlüyüdür, lakin uzunmüddətli dayanıqlı inkişaf yalnız elm və texnologiya üzərində qurulmalıdır. Bu, strateji baxışdır və Azərbaycanın iqtisadi siyasətinin əsasını təşkil edir. Elm və sənaye sintezi, innovativ iqtisadiyyat, rəqəmsallaşma, süni intellekt, biotexnologiyalar və yaşıl enerji konsepsiyası – bütün bunlar Prezidentin nitqində müasir Azərbaycanın inkişaf paradiqmasının əsas dayaqları kimi təqdim olundu.

Azərbaycanın elm siyasəti həm də milli təhlükəsizliyin tərkib hissəsidir. Bu baxımdan Prezident İlham Əliyevin elmi inkişaf məsələlərini milli müdafiə qabiliyyəti, texnoloji müstəqillik və strateji sabitlik kontekstində təqdim etməsi təsadüfi deyil. Dövlət başçısı açıq şəkildə bəyan etdi ki, müstəqillik yalnız siyasi və hərbi deyil, həm də intellektual müstəqilliklə təmin olunur. Öz elmi bazası, texnoloji istehsalı, analitik mərkəzləri olmayan ölkə qlobal çağırışlar qarşısında zəif qalır. Azərbaycan isə bu gün öz elmi-sənaye potensialı ilə qlobal rəqabətə hazırdır. Prezident İlham Əliyevin çıxışı həm də milli yaddaşın elmi əsaslarla qorunmasına çağırış idi. O qeyd etdi ki, tarix elmi yalnız keçmişi öyrətmir, gələcəyin istiqamətini müəyyənləşdirir. Bu fikrin fonunda 44 günlük Vətən müharibəsinin elmi və siyasi nəticələrinin öyrənilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Qələbəmiz təkcə hərbi deyil, həm də elmi analizlərin, strateji planlamaların, müasir idarəetmə modellərinin nəticəsi idi. Azərbaycan elmi bu gün həm də ideoloji mübarizənin ön cəbhəsindədir. İnformasiya müharibələri dövründə faktların, biliklərin və analitik təfəkkürün rolu daha da artır. Prezident İlham Əliyev də çıxışında bu məsələyə diqqət çəkərək vurğuladı ki, elmi əsaslı təbliğat və milli mövqenin elmi dəlillərlə müdafiəsi dövlət siyasətinin mühüm istiqamətidir. Bu, həm beynəlxalq tribunalar, həm media məkanı, həm də ictimai şüur üçün aktual məsələdir. Elm həm də dövlətin mənəvi simasını formalaşdırır. Prezident İlham Əliyevin çıxışında bu ideya da aydın sezilirdi. O bildirdi ki, Azərbaycanın elmi irsi, mədəniyyəti, dili və ədəbiyyatı bir-birini tamamlayan dəyərlər sistemidir. Bu sistem xalqın mənəvi toxunulmazlığını təmin edir. Dövlət başçısının bu yanaşması milli kimliyin qorunmasında elmin əvəzsiz rolunu bir daha önə çəkir.

Bu çıxışda həm də gələcəyə yönəlik çox vacib mesajlar var idi. Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, gələcək nəsil azərbaycanlı alimlər, mühəndislər, texnoloqlar və ixtiraçılar artıq bu gün formalaşır. Onların yetişməsi üçün dövlət hər cür şərait yaradır. Yeni elmi mərkəzlərin yaradılması, beynəlxalq proqramlarda iştirak, innovasiya fondlarının fəaliyyəti, universitetlərin yenilənməsi – bütün bunlar elmin praktiki gücə çevrilməsi məqsədinə xidmət edir. Prezidentin nitqində bir növ yeni elmi fəlsəfə təqdim olundu – bu, həm milli, həm də qlobal baxışların vəhdətidir. Azərbaycan elmi bu gün artıq lokal məhdudiyyətləri aşaraq qlobal elm sistemində özünəməxsus mövqeyini tutur. Bu mövqenin əsasında isə azərbaycançılıq ideyası dayanır. Yəni Azərbaycan elmi yalnız elmi nəticələr əldə etmək üçün deyil, həm də milli mənəvi dəyərləri, dilimizi, tariximizi, ədəbiyyatımızı və dövlətçilik təcrübəmizi dünyaya tanıtmaq üçün fəaliyyət göstərir. Prezident İlham Əliyevin nitqi həm də dövlətlə alimlərin dialoqunun ən gözəl nümunəsi idi. O, bir tərəfdən elmi institutlara, digər tərəfdən gənclərə müraciət edərək onların fəaliyyətinə siyasi və mənəvi dəstəyini ifadə etdi. Bu, dövlət rəhbəri ilə ziyalı təbəqə arasında qarşılıqlı etimadın göstəricisidir. Məhz bu etimad üzərində yeni intellektual cəmiyyət formalaşır.

Azərbaycan elmi bu gün həm keçmişin təcrübəsini, həm də gələcəyin texnologiyasını özündə birləşdirən unikal sistemə çevrilib. Bu sistemin mərkəzində isə insan faktoru, yaradıcı düşüncə və vətənpərvərlik dayanır. Prezident İlham Əliyevin çıxışında da bu fikir dəfələrlə səsləndi: elmin məqsədi təkcə bilik toplamaq deyil, həmin biliklərlə dövlətin gücünü artırmaqdır. Bu nitq həm də bir inam manifesti idi – inam ki, Azərbaycan gələcəyin elmi dövlətidir. Dövlətin bütün uğurları – iqtisadi sabitlik, ordu gücü, diplomatik nüfuz və milli həmrəylik – elmi düşüncənin məhsuludur. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan artıq bu düşüncəni real nəticələrə çevirib.

Bu gün Azərbaycan elminin qarşısında yeni vəzifələr dayanır. Bu vəzifələrin icrası üçün dövlət siyasi iradəsini ortaya qoyub, alimlər isə intellektual potensialını səfərbər edib. Belə bir mühitdə elm yalnız bir sahə deyil, milli ideologiyanın aparıcı dayağına çevrilir. Prezident İlham Əliyevin noyabrın 3-də AMEA-dakı çıxışı bir daha göstərdi ki, Azərbaycan elmi keçmişin təcrübəsi, bu günün uğurları və gələcəyin hədəfləri üzərində qurulmuş möhkəm sütunlar sistemidir. Bu sistem həm milli kimliyimizin qorunmasına, həm dövlət müstəqilliyimizin möhkəmlənməsinə, həm də qlobal məkanda Azərbaycanın intellektual nüfuzunun artmasına xidmət edir. Elm və Zəfər – bunlar artıq Azərbaycanın dövlət fəlsəfəsinin ayrılmaz anlayışlarıdır. Bu iki sözün birləşdiyi nöqtədə isə Prezident İlham Əliyevin müəyyən etdiyi gələcəyə inam, milli iradə və strateji baxış dayanır. Bu baxışla Azərbaycan daha güclü, daha ağıllı və daha müasir gələcəyə doğru inamla addımlayır.