Zelenskidən mühüm açıqlama: Rusiya- Ukrayna müharibəsi bitir?
Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski "Telegram" kanalında yazıb ki, ABŞ Putini dialoqa təşviq edə bilər.
Zelenski ABŞ lideri Donald Trampın NATO ölkələrinin Rusiyadan neft almağı dayandıracağı təqdirdə, Rusiyaya qarşı ciddi sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olduğuna dair bəyanatına münasibət bildirib.
O qeyd edib ki, liderlərin görüşü istənilən formatda ola bilər, lakin əsas məsələ qətlləri dayandırmaqdır:
"Biz Prezident Trampın təklifi ilə razıyıq: üçtərəfli format, sonra ikitərəfli və ya əksinə. Amma bu prosesdə "texniki komandalar" deyil, məhz liderlər iştirak etməlidir".
Ukrayna Prezidenti ölkəsinə silahların əvvəlcədən verilməsinin vacibliyinə də toxunub. O qeyd edib ki, son dərəcə əhəmiyyətli olan sanksiyalar çox detallı şəkildə hazırlanmalıdır:
"Əgər Rusiya öz raketləri üçün xarici şirkətlərdən ehtiyat hissələri əldə edirsə, deməli, raket istehsalı artır. Bəziləri bunu "ikili təyinatlı məhsul" adlandırır, bəziləri deyir ki, "özəl sektor istəmir", amma fakt odur ki, bu məhsullar geniş şəkildə satılır. Həll yolu raket və raketdaşıyan sistemlər üçün komponentlər tədarük edən istənilən şirkətə qarşı sanksiyaların tətbiq olunmasıdır".
Məlum olduğu kimi, ABŞ prezidenti Donald Tramp hakimiyyətə gələndən bəri müharibəni dayandırmağa çalışır. Bunun bir neçə səbəbi var. Birinsisi, ABŞ müharibəni dayandırandan sonra Rusiya ilə iqtisadi əlaqələri genişləndirmək istəyir. İkincisi, Tramp Ukraynaya investisiya qoymaq niyyətindədir. Üçüncüsü, Şərqi Avropadakı müharibə bitəndən sonra rəsmi Vaşinqton diqqətini Çinlə münasibətlərə və Yaxın Şərqə yönəldəcək. Dördüncüsü, Ağ Ev rəhbəri Nobel sülh mükafatına iddialıdır. O, başa düşür ki, müharibəyə son qoysa, bu mükafata layiq görülə bilər.
Ancaq vəziyyət heç də Trampın düşündüyü kimi sadə deyilmiş. Bunu o, özü də başa düşdü.
Məsələ burasındadır ki, Şərqi Avropadakı müharibənin bitməsinə mane olan iki əsas məqam var. Bunlardan birinci, Avropa və ABŞ-nin müharibə ilə bağlı fərqli siyasətidir. İkincisi isə Rusiya və Ukraynanın kompromisə getməyə hazır olmamasıdır.
Belə ki, Avropa ABŞ-dən fərqli olaraq müharibənin bitməsini istəmir. Bunun əsas səbəblərindən biri odur ki, Avropa paytaxları hələ də Rusiyanı özünə təhdid olaraq görür. Üstəlik, Avropa Ukraynaya silah satmaqla pul qazanır. Odur ki, müharibənin davam etməsinə çalışır.
Avropa Ukraynanı silahlandırır, onu müharibəni davam etdirməyə sövq edir. Rəsmi Kiyev buna qarşı çıxsa, Avropa silah yardımını dayandırmaqla Ukraynanı şantaj edəcək. Odur ki, Ukrayna müharibəni davam etdirməklə Rusiyanın adekvat davranmasına şərait yaradır. Bu isə ABŞ-nin planlarına, məqsədlərinə uyğun deyil.
Dediyimiz kimi, indi həm də Moskva ilə Kiyevin mövqeləri bir – birindən çox uzaqdır. Rusiya maksimalist davranır və hətta tam nəzarət etmədiyi əraziləri də istəyir. Ukrayna isə güzəştə getmək barədə düşünmür. Çünki bu, Prezident Volodimir Zelenski hakimiyyətinin sonu deməkdir.
Belə bir vəziyyətdə üfüqdə sülh görünməməsi təbii ki, tam təbiidir.
Trampın işini çətinləşdirən amillər də məhz yuxarıda qeyd olunanlardır.
Yəqin ki, müharibə hələ yaxın vaxtda başa batmayacaq. Bunun üçün iki tərəfdən biri geri çəkilməlidir.
Gələcəkdə ABŞ-nin Rusiya və Ukraynaya təzyiqləri artırması, həm atəşkəsin bərpa olunması, həm də Avropanı “ofsaytda” qoymaq üçün daha ciddi səylər göstərməsi mümkündür. Buna baxmayaraq, Tramp bir neçə dəfə vədini yerinə yetirməyib. Odur ki, artıq onun iradəsinə inam azalıb. ABŞ prezidenti bir az da dediklərini yerinə yetirməsə, qlobal lider ona inam ümumiyyətlə qalmayacaq. Hərçənd Tramp mümkün qədər blef yolu ilə tərəfləri sülhə gətirməyə çalışır və riskli addımlardan çəkinir.
Kənan Novruzov
10:49 14.09.2025
Oxunuş sayı: 9255
