Türkiyə Ukrayna üçün, Ukrayna isə Avropa Birliyinin təhlükəsizliyi üçün şansdır – ŞƏRH
Türkiyənin Ukraynada sülhməramlı əməliyyatlarda iştirakı məsələsi beynəlxalq müzakirələrin mərkəzindədir. Belə ki, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, ölkəsinin həm Rusiya, həm Ukrayna, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin iştirak edəcəyi sülh danışıqlarına ev sahibliyi etmək üçün ideal bir mövqedə olduğunu vurğulayıb. Bu strategiya həm regional təhlükəsizliyə təsir həm də qlobal arenada Türkiyənin nüfuzunu artırmağa yönəlib. Beləliklə, Türkiyə Ukraynadakı sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak edərək, münaqişənin həllində vasitəçi və ya hətta birbaşa iştirakçı rolunu oynamağı hədəfləyir.
Bəs Türkiyənin Ukraynaya dəstəyi Rusiya üçün nə ilə nəticələnə bilər?
Crossmedia.az mövzu ilə bağlı politoloq Elçin Xalidbəyliyə müraciət edib. Ekspert ilk olaraq bildirib ki, hazırda Türkiyə Ukrayna böhranının nizamlanması prosesinə qatılıb və prosesə aktiv müdaxilə edir: “Gələcəkdə əgər sülhməramlı qüvvələrdən bəhs edilərsə, Türkiyə ordusu ya bu qüvvələrin tərkibində, ya da ayrıca olaraq Ukraynada ola bilər. İndiyə qədər sübut olunmuş reallıq ondan ibarətdir ki, çətin anlarda hər kəs Türkiyəyə ehtiyac duyur. Lakin vəziyyət stabil olduqda, Türkiyəni kənara itələməyə çalışırlar”.
Onun sözlərinə görə bu dəfə vəziyyət tam fərqlidir: “Tramp administrasiyası həm Ukraynanı, həm də Avropa Birliyini kənara itələyib. Nəticədə Ukrayna öz gələcək taleyini müəyyənləşdirmək prosesindən uzaqlaşdırılıb və Avropa Birliyinin bu prosesdə müdaxilə imkanı yoxdur. Bu şəraitdə, rəsmi Ankara böyük cəsarət nümayiş etdirərək səhnə arxasında olan anlaşmaları pozacaq səviyyədə prinsipial addımlar atmağa və münaqişənin ən əsas tərəfi olan Ukrayna ilə müəyyən müzakirələrə başlayıb”.
Mütəxəssis bundan sonra isə proseslərin Türkiyənin nəzarətinə keçə biləcəyini vurğulayıb: “Burada vacib məqam ondan ibarətdir ki, rəsmi Kiyev, yeni Zelenski hakimiyyətinin cəsarətli olması və siyasi iradə nümayiş etdirməsi ilə Ukraynanın gələcək taleyini həll edə bilər. Əgər Zelenski hakimiyyəti cəsarətli davranarsa və Tramp-Putin səhnəarxası anlaşmalarına etiraz edərsə, müharibə uzana bilər. Türkiyə hazırda Ukraynanı hərtərəfli dəstəkləmək niyyətindədir. Bu o deməkdir ki, müharibə uzanarsa, Rusiya təhdidindən ehtiyat edən Avropa Birliyi də Türkiyənin Ukraynaya verdiyi dəstəyi dəstəkləyəcək və Ukrayna Avropanın dəstəyini saxlayacaq”.
Bu halda, Rusiyanın gələcək taleyi böyük risk altında olacaq. Çünki iqtisadiyyatı çökmək təhlükəsi ilə qarşılaşan Rusiyanın maksimum 2 ilə yaxın dayanacağı proqnozlaşdırılır.
“Qərb ekspertləri bildirir ki, belə vəziyyətdə bir neçə aydan sonra Rusiyanın iqtisadi çöküşü ən yüksək səviyyəyə çata və dövlətin dağılması prosesi təxminən 2 il ərzində sona çata bilər. Eyni zamanda, mütəxəssislər Kremlin vəziyyətin ağırlığını anladığını və sülh sazişinin imzalanması üçün təcili hərəkət etdiyini bildirirlər” – deyə E.Xalidbəyli açıqlayıb.
Onun fikrincə, əgər Ukrayna Tramp administrasiyasının və ABŞ-nin maraqlarına cavab verən sülh oyunlarına qarşı müqavimət göstərərsə, özünün gələcək taleyini xilas etmək şansı hələ də mövcuddur: “Bu şansların arxasında Türkiyənin prinsipial mövqeyi dayanır. Türkiyə, Ukrayna probleminin beynəlxalq hüquq normaları, həmçinin Ukraynanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmasını tələb edir və buna böyük ehtimalla davam edəcək. Türkiyə hazırda Ukrayna dövlətçiliyi üçün Ukrayna isə Avropa Birliyinin təhlükəsizliyi üçün bir şansdır. Əgər Avropa Birliyi Türkiyəni dəstəkləmək qərarı verərsə, bu həm Ukraynanı xilas edə bilər, həm də Avropa Birliyinin gələcək təhlükəsizlik maraqlarını təmin edə bilər. Bu prosesdə açar dövlət Türkiyədir”,- deyə o fikrini yekunlaşdırıb.
Nəzrin Salmanova
10:01 21.02.2025
Oxunuş sayı: 20805
