Rusiyalı ekspert: Ermənistan Brüssel və Vaşinqtonun “qucağına atıldı” - MÜSAHİBƏ
Ermənistanın xarici siyasətindəki son dəyişikliklər və xüsusilə Rusiya ilə münasibətlərindəki gərginlik, Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik məsələlərinə ciddi təsir göstərir. Ermənistanın Rusiyanı və Kollektiv Təhlükəsizlik Müqavilsi Təşkilatını (KTMT) tənqid etməsi, regionda yeni geosiyasi dinamikanın yaranmasına səbəb olub. Bundan əlavə, Ermənistanın Avrasiya İqtisadi İttifaqı (Aİİ) və Avropa İttifaqı (Aİ) ilə bağlı siyasətindəki dəyişikliklər, Rusiyanın regiondakı təsirini və iki ölkə arasındakı əlaqələri yenidən formalaşdırır. Bu geosiyasi dəyişikliklərin Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinə və regiona mümkün təsiri xüsusi diqqətə layiqdir.
Rusiyalı hərbi ekspert Yevgeni Mixaylov Crossmedia.az-ın suallarını cavablandırıb:
- Rəsmi İrəvanın müntəzəm olaraq Moskva və KTMT-ni tənqid etməsinin arxasında nə dayanır?
- Əsas səbəb Qərbin təzyiqi, Ermənistan siyasətinin Qərb tərəfdaşlarına uyğun şəkildə yenidən qurulması və öz səhvlərini etiraf edə bilməməsidir. Rusiya həmişə bildirirdi ki, Azərbaycanla razılığa gəlmək lazımdır. Ermənistan isə bunu qəbul etmirdi. Ermənistanın KTMT-nin Qarabağı və öz ərazisini qorumaq üçün heç nə etmədiyi barədə əsassız və böhtan xarakterli ittihamlarının heç bir əsası yoxdur. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı və ondan sonra səsləndirilən bütün bu bəyanatlar ilk növbədə İrəvanın Qərb tərəfdaşları tərəfindən təşviq olunub. Onlar bu ölkədə siyasət formalaşdırır və Rusiyanın kiçik bir respublikanın istəyinə boyun əyməməsinə görə narazılıq edirlər. Bunun da guya İrəvana xəyanət kimi təqdim edilməsi cəhdləri var.
- Bəs bu dinamika Cənubi Qafqazdakı təhlükəsizliyə necə təsir edir?
- Rəsmi Bakı ilə Moskva arasında müttəfiqlik sazişləri mövcuddur. İrəvan isə bunları pozmaq üçün hər şeyi edir. Yenə vurğulamaq lazımdır ki, Ermənistan hazırda Ukraynanın yolunu gedir. Ukraynanın Moskva ilə kifayət qədər normal münasibətləri var idi, xalqlar qardaş idi. Bəs nəticə nə oldu? Ukrayna dağıldı, iqtisadiyyatı məhv oldu, bir milyon insan həlak oldu. Ermənistan görünür, indi Ukraynadan nümunə götürür. Əgər eyni yolu tutsa, onun da dövlətçiliyi tab gətirməyəcək. Bu, ABŞ-də Donald Trampın hakimiyyətə qayıtması ilə bağlı gözlənilən beynəlxalq dəyişikliklər fonunda açıq-aydın görünür.
- Bəs Ermənistanın hərbi-siyasi təxribatları barədə nə düşünürsünüz?
- Azərbaycan Ermənistanın sərhəddə törətdiyi təxribatlara və bu özbaşınalığa uzun müddət səssiz qala bilməz. Müvafiq nəticələr çıxarılacaq.
- Rəsmi İrəvan Aİİ-nin üzvü olduğu halda həm də Aİ-yə iddia edir. Bu paradoksal vəziyyət Rusiya ilə münasibətlərə necə təsir edəcək?
- Rusiya tərəfi artıq bəyan edib ki, Ermənistanın Aİ-yə üzv olmağa can atması Aİİ-dən birbaşa çıxış deməkdir. Ermənistan üçün Aİİ-dən çıxmaq əsl fəlakət olacaq. Çünki ölkənin əsas gəlirləri məhz bu iqtisadi ittifaqdan gəlir. Buna görə də bu məsələ eyni zamanda Rusiyanın Ermənistana təsir göstərmək üçün bir alətinə çevrilir. Aİ heç bir şəkildə Ermənistan üçün Rusiyanı əvəz edə bilməz. Ermənistana məxsus məhsullar Avropada heç kimə lazım deyil. Burada yenidən Ukrayna ilə paralellər aparmaq olar.
- Nə mənada?
- Avropa fermerləri və bir çox fabriklər Ukrayna mallarının idxalına qarşı çıxır. Ermənistandan gələn ucuz məhsullar da Avropada yerli istehsalçılara ciddi zərbə vuracaq. Buna görə də Ermənistanın indiki rəhbərliyi ölkənin və xalqın milli maraqlarına zidd addımlar atır. Əgər Ermənistan Rusiya, Azərbaycan və Türkiyə ilə daha çox ticarət etsəydi, iqtisadi vəziyyəti xeyli yaxşılaşardı. Amma bunun üçün ilk növbədə münasibətləri normallaşdırmaq lazımdır. Bu, açıq-aydın görünən bir həqiqətdir. Hazırda isə Ermənistan addım-addım Cənubi Qafqazda Qərbin forpostuna çevrilir. Lakin unutmaq olmaz ki, Rusiya Ermənistanın ölkədə tam gücü ilə mövcuddur. Kimsə nə Rusiyanın Ermənistandakı hərbi bazasını çıxara, nə də Moskvanın təsirindən tamamilə qurtula bilər.
- Rusiya Cənubi Qafqazdakı sülh quruculuğu prosesinə necə təsir edə bilər?
- Rusiya Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsinin həllinə təsir edə bilər. Daha doğrusu, artıq təsir edib. Təhlükəsizliyin zəmanətçisi kimi məhz Rusiyanın vasitəçiliyi ilə razılaşmalar və ilkin sənədlər imzalanıb. Bu sənəd sülh sazişinin imzalanması istiqamətində növbəti addımları müəyyən edirdi. Lakin sonra nə isə dəyişdi.
- Konkret olaraq nə?
- Ermənistan dərhal Brüssel və Vaşinqtonun “qucağına atıldı”. Lakin indi Aİ və ABŞ arasında münasibətlərin pisləşməsi Cənubi Qafqazdakı duruma da təsir edə bilər. Dünyada nüfuz dairələri yenidən bölüşdürülsə, bu prosesdə ABŞ və Rusiya ilə yanaşı, Çin də iştirak edəcək. Aİ və Kiyev isə kənarda qalacaq. Belə olan halda, Ermənistan qorxub yenidən “bir neçə stulda oturmağa” çalışa bilər. Hər halda Cənubi Qafqazda sülhün əsas moderatoru Rusiyadır. Rusiya Türkiyə, İran və digər ölkələrlə birlikdə çalışır ki, uzaqda yerləşən Avropa və okeanın o tayındakı qüvvələr regionumuzun dinc birgəyaşayışına mane ola bilməsin. Ermənistan regionda təkdir. Bu səbəbdən düşünürəm ki, Ukraynanın keçdiyi və fəlakətə gətirib çıxaran yolu təkrarlamaq bu respublika üçün siyasi intihara bərabər olacaq.
Gültac Mehdizadə
08:22 10.02.2025
Oxunuş sayı: 43834
