Cənubi Çin dənizi: Filippinin araşdırma missiyasına Çin helikopterləri əngəl oldu
Çin Sahil Mühafizəsi və Donanma qüvvələrinin Cənubi Çin Dənizində Filippinlərin Balıqçılıq və Su Ehtiyatları Bürosuna məxsus iki tədqiqat gəmisini maneə törətməsi iki ölkə arasında gərginliyə səbəb olub.
Filippin Sahil Mühafizəsinin verdiyi açıqlamaya görə, hadisə iki ölkə arasında suverenlik mübahisəsi olan Spratli adalarının şimalında, Sandy rifinin yaxınlığında baş verib.
Çin Sahil Mühafizəsinə aid gəmilər bölgədə araşdırma məqsədilə hərəkət edən iki Filippin gəmisinə yaxınlaşdığı zaman, Çinə aid hərbi helikopter rifdən qum nümunəsi toplamaq üçün gəmilərdən ayrılan iki qayığın üzərində uçaraq araşdırmanı əngəlləyib.
Çin Sahil Mühafizəsi bölgəyə qanunsuz daxil olduğu bildirilən iki Filippin gəmisinin qarşısının alındığını, rifə yanaşaraq nümunə toplamağa çalışan vasitələrin xəbərdar edilərək uzaqlaşdırıldığını qeyd edib.
Çinlilərin “Tieşien Jiao”, Filippinlilərin “Bailan”, Vyetnamlıların isə “Dao Son Ca” adlandırdığı Sandy rifi 1974-cü ildə Vyetnam tərəfindən işğal edilmişdi. Rif son 25 il ərzində heç bir ölkənin tam nəzarətində olmayıb.
7 hektarlıq bir qum adası olan rif, Cənubi Çin Dənizində Çin və Filippin arasında yeni bir münaqişə nöqtəsinə çevrilib.
CƏNUBİ ÇİN DƏNİZİ MÜBAHİSƏSİ
Cənubi Çin Dənizi, sahil dövlətlərinin İkinci Dünya Müharibəsindən sonra müstəqillik qazandığı dövrdən bu yana bölgə ölkələri arasında suverenlik mübahisələrinin mərkəzində dayanır.
Çin, ilk dəfə 1947-ci ildə yayımladığı xəritədə Cənubi Çin Dənizinin 80%-i üzərində suverenlik iddiası irəli sürüb. Yeraltı sərvətlərlə zəngin olan bu bölgədə Filippinlə yanaşı, Vyetnam, Brunei və Malayziya da haqq iddia edir.
Çinin mübahisəli adalarda hərbi bazalar tikməsi, hərbi qüvvələri və mülki gəmi donanmaları ilə bölgədə mövcudluğunu artırması yalnız region ölkələri deyil, ABŞ tərəfindən də etirazla qarşılanır.
Hollandiyanın Haaqa şəhərində yerləşən Daimi Arbitraj Məhkəməsi 2016-cı ildə Filippinin müraciəti ilə verdiyi qərarda Çinin Cənubi Çin Dənizində birtərəfli suverenlik iddialarının qanunsuz olduğuna qərar verib.
Maral Şahverdili
00:15 26.01.2025
Oxunuş sayı: 6900
