Qlobal tribunadan regional gücə: Prezident İlham Əliyevin Şarm-əl-Şeyx mesajı
Prezident İlham Əliyevin Şarm əl-Şeyxdəki Yaxın Şərq Sülh Sammitində iştirakı — yüzlərlə simvolik, strateji və kommunikativ məna daşıyan tarixi anlardan biridir.
Prezidentin belə yüksək səviyyəli beynəlxalq tədbirdə iştirakı, Azərbaycanın sadəcə regional yox, qlobal xarici siyasət aləmində “orta güc” kimi mövqe tutmaq istəyi ilə uzlaşır. Bu, əlbəttə ki, simvolik əhəmiyyət daşıyır — Azərbaycanın “qalib lider” kimi təqdim olunması, öz torpaqlarını beynəlxalq dəstək olmadan beynəlxalq hüquqa əsaslanaraq geri qaytarması bəyanatı kimi oxunur. Bu, həm də diplomatik mesajdır: “Biz yalnız öz mövqeyimizi müdafiə etmirik, sülhün tərəfdarıyıq”.
Qəzza münaqişəsi və Yaxın Şərqdə davam edən gərginliklər kiçik dövlətləri çox vaxt bu gündəmdən kənarda qoyur. Ancaq Azərbaycan bu sammitə dəvət alaraq bu gündəmə daxil olur. Bu, ona yalnız regional deyil, beynəlxalq sülh proseslərində “müzakirə tərəfi” statusu qazandırır.
Çoxlu güclərin iştirakı, müxtəlif mövqelərin — İsrail, Fələstin, ərəb dünyası, Qərb, region dövlətləri — bir araya gəlməsi deməkdir. Azərbaycanın burada hər iki tərəflə — Fələstinlilərlə də, İsraillə də əlaqələr saxlaması, balanslı xarici siyasətini nümayiş etdirir. Bu, mesajı verir: “Biz yalnız bir blokun tərəfdarı deyilik, konstruktiv dialoqun tərəfdarıyıq”.
Sammitdə iştirakı Azərbaycanın beynəlxalq arenada etibarlı tərəfdaş kimi qəbul edilməsinə yardım edir. Liderlər arasında görünmək, görüşlər həyata keçirmək — diplomatik bağlantı şəbəkəsini genişləndirir və gələcəkdə digər diplomatik təşəbbüslərdə Azərbaycan üçün üstünlük nöqtələri yaradır.
Bu tip yüksək səviyyəli iştirak xalq qarşısında da böyük mesajdır: “Biz beynəlxalq səhnədə varıq, sülhə töhfə veririk, diqqət mərkəzindəyik.” Bu, hökumətin daxili legitimliyini gücləndirməyə kömək edə bilər, xarici siyasətin nə dərəcədə aktiv və prioritet olduğunu göstərə bilər.
Azərbaycan, öz tarixi mövqeyi və münasibətlər şəbəkəsi ilə bölgədə vasitəçi roluna namizəd ola bilər. Sammit çərçivəsində aparılan görüşlər, həmçinin Fələstin lideri ilə münasibətlər, bu imkanları real addımlara çevirə bilər.
Bu tip görüşlərdən əldə olunan diplomatik əlaqələr, memorandumlar və birgə bəyanatlar gələcək sazişlər üçün baza rolunu oynaya bilər. Azərbaycanın həm regional, həm də qlobal təşəbbüslərdə iştirakını artırması üçün bu bağlantılar kritikdir.
Bu sammit Azərbaycanın “sülh aktoru” kimi brendinin formalaşmasına yardımçı ola bilər. Media görüntüləri, liderlərlə görüşlər, diplomatik bəyanatlar — bunlar hamısı yumşaq güc amilləridir və Azərbaycanın beynəlxalq imicini zənginləşdirə bilər.
Sammitdə yeni dostluq və əməkdaşlıq əlaqələri qurula bilər — iqtisadi, energetika, humanitar yardım sahələrində. Bu əlaqələr yalnız siyasi deyil, konkret layihə və investisiya bazasına çevrilə bilər.
Prezident İlham Əliyevin Şarm əş-Şeyxdə keçirilən Yaxın Şərq Sülh Sammitində iştirakı Azərbaycanın xarici siyasət tarixində sadəcə diplomatik hadisə deyil, həm də simvolik bir dönüş nöqtəsidir. Bu səfər ölkəmizin artıq regionda və onun hüdudlarından kənarda artan rolunun, etibarlı tərəfdaş imicinin və “orta güc” kimi tanınmasının göstəricisidir. Hikmət Hacıyevin paylaşımı isə, əslində, Azərbaycanın bu gün beynəlxalq arenada tutduğu mövqeyi bir cümləyə sığışdıran dərin məna daşıyır.
O, “Azərbaycanın artan regional rolu” deyərkən təkcə Cənubi Qafqazda deyil, həm də Yaxın Şərq, Orta Asiya və Aralıq dənizi istiqamətlərində təsir dairəsinin genişləndiyini nəzərdə tutur. Yəni Azərbaycan artıq yalnız öz regionunda deyil, daha böyük coğrafiyada sülh, enerji təhlükəsizliyi və diplomatik əlaqələr baxımından hesablaşılacaq bir aktora çevrilir. Bu, həm də Azərbaycanın müstəqil və balanslı siyasət yürütmək bacarığının nəticəsidir – yəni biz heç bir blokun, heç bir güc mərkəzinin orbitində deyil, öz maraqlarımız əsasında hərəkət edirik.
“Orta güc kimi qlobal xarici siyasət” ifadəsi ilk baxışda elmi səslənsə də, Hacıyev bu sözlərlə Azərbaycan diplomatiyasının real çəkisini təsvir edir. Bu, “biz böyük dövlət deyilik, amma böyük dövlətlərlə eyni masada otururuq” mesajıdır. Azərbaycan nə Qərbdən, nə də Şərqdən asılı deyil, əksinə, hər iki istiqamətdə etimad qazanan, dialoq təklif edən, körpü rolunu oynayan ölkədir. Bu, həm Türkiyə, həm İran, həm də ərəb dünyası ilə münasibətlərdə balans yaratmaq üçün olduqca incə, amma ağıllı diplomatik xəttdir.
Hikmət Hacıyevin “Azərbaycan Yaxın Şərqdə sülh gündəliyi baxımından bütün tərəflər üçün arzuolunan tərəfdaşdır” sözləri isə, ölkəmizin yeni kimliyini açıq şəkildə ifadə edir. Bu, artıq “münaqişədən çıxmış” bir ölkənin deyil, “sülh istehsal edən” bir ölkənin səsi kimi səslənir. Azərbaycanın təcrübəsi – müharibədən sülhə, dağıntıdan bərpaya, gərginlikdən sabitliyə keçid – indi digər regionlar üçün də model kimi təqdim olunur. Yəni Azərbaycan təkcə enerji daşıyıcısı deyil, həm də sabitlik ixrac edən bir mərkəzə çevrilir.
Bu bəyanatın sətiraltı mənasında həm də bir xəbərdarlıq var: əgər Yaxın Şərqdə sülh prosesi pozularsa, Azərbaycan neytral, amma təsirli vasitəçi kimi prosesə daxil ola bilər. Yəni biz kənardan baxmırıq, prosesi yönləndirməyə hazırıq. Bu, həm siyasi uzaqgörənlik, həm də beynəlxalq etimadın nəticəsidir.
Əslində, H. Hacıyevin qısa paylaşımı Azərbaycan diplomatiyasının yeni fəlsəfəsini açır: “biz coğrafi baxımdan kiçik ola bilərik, amma təsir baxımından mərkəzi mövqedəyik.” Bu, artıq reallıqdır. Bunu həm regiondakı dəyişən balanslar, həm beynəlxalq sammitlərdəki iştirak, həm də dünyanın müxtəlif paytaxtlarında Azərbaycanın səsini eşidən auditoriyalar sübut edir.
Bu gün Bakı təkcə neft və qazla yox, həm də siyasi rasionalizmi, dialoqa açıq yanaşması və sülhə verdiyi töhfə ilə tanınır. Şarm əş-Şeyxdəki sammit bu mənada sadəcə diplomatik tədbir deyil, Azərbaycanın dünyaya verdiyi bir mesaj idi: biz sabitliyin tərəfdarıyıq, biz danışıqla, hörmətlə və bərabərlik prinsipi ilə yeni regional düzənin qurulmasına hazırıq.
Azərbaycan artıq hadisələrin içində deyil, hadisələri yönləndirən bir oyunçudur. Hikmət Hacıyevin sözlərinin altındakı məna da məhz budur — Azərbaycanın səsi indi təkcə öz regionunda deyil, daha böyük coğrafiyada eşidilir.
12:18 14.10.2025
Oxunuş sayı: 11711
