Siyasi

ABŞ və İsrail liderləri görüşür: Netanyahu üçün son şans ola bilər

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu gələn həftə, fevralın 4-də Ağ Evdə ABŞ prezidenti Donald Trampla görüşəcək. Mütəxəssislər bu görüşü Trampla Benyamin Netanyahu arasında bundan sonra baş verəcək silsilə görüşlərin başlanğıcı kimi də qiymətləndirirlər. İndidən proqnozlaşdırmaq mümkündür ki, birinci prezidentlik müddətində olduğu kimi bu dəfə də Trampın ən çox qəbul edəcəyi xarici dövlət başçısı məhz İsrailin rəhbərləri olacaq. Çünki ABŞ ilə İsrail arasında Cozef Bayden administrasiyası zamanından yığılıb qalan çoxsaylı məsələlər var. İlk görüş zamanı isə ən ümdə məsələlərin müzakirəsi gözlənilir ki, bunların başında “HƏMAS”-la əldə olunan atəşkəs razılaşmasıdır. Politoloqlar Netanyahunu Trampın atəşkəs tələbinə razılıq verdiyinə görə mükafat üçün Vaşinqtona getdiyini də söyləyirlər.

İsraildə də bu görüşə böyük ümid bəsləyirlər. Çünki onlar Trampın yenidən hakimiyyətə gəlməsi üçün ciddi mübarizə aparmışdılar. Bayden administrasiyası Yəhudi dövlətini atdığı hər addıma görə gözümçıxdıya salmışdı. Son iki ildə ABŞ-İsrail münasibətləri məhz Bayden administrasiyası üzündə ciddi sınaq dövrü yaşamışdı. Baydenin İsrailə verdiyi bəzi silahlar üzərində sanksiya qoyulması buna misal ola bilər. Bu embarqolar da məhz Trampın müdaxiləsi sayəsində aradan qaldırıldı. Amma İsrailin Trampdan gözləntiləri də yetərincə yüksəkdir və burada əsas məsələ İranla bağlıdır. Netanyahu Trampın ikinci prezidentliyinə İranla qarşıdurmanı birdəfəlik bitirmək üçün şans kimi baxır. Bu şans ona bir daha verilməyə bilər.

İsrail rəsmiləri görüşün fevralın 4-də baş tutacağını və bunun Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (BCM) ötən il Qəzza müharibəsi zamanı müharibə cinayətləri ittihamı ilə onun barəsində həbs qərarı çıxarmasından sonra Netanyahunun ilk xaricə səfəri olacağını bildirib. Düzdür, ABŞ da İsrail kimi BCM-ni tanımır və Vaşinqton onun tələblərinə uyğun hərəkət etməyə borclu deyil. Amma ABŞ-nin BCM-i tanımaması onun çıxardığı qərarlarından imtina edilməsi anlamına da gəlməməlidir. ABŞ-nin BCM-nin qərarına etinasız yanaşması gələcək üçün presedent yaradacaq və bundan sonra digər dövlətlər üçün də bu qanunları pozmaq üçün əsas verəcək.

İki liderin Qəzzada daimi atəşkəs üçün danışıqları, İranın nüvə təhlükəsini və Qəzza müharibəsi nəticəsində axarından çıxmış çıxmış (və ya ciddi şəkildə gecikdirilmiş) kimi qəbul edilən İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı arasında normallaşma sazişinin perspektivlərini müzakirə edəcəyi gözlənilir.

Təbii, bu məsələlərin hamısında Təl- Əviv və Vaşinqton üçün müsbət hesab olunacaq nəticələrə nail olunması asan olmayacaq. Çünki, Yaxın Şərq təkcə İsraildən ibarət deyil. ABŞ İsrailə diqqət yetirərkən digər region ölkələrinin maraqlarını da nəzərə almalıdır.

Almaz Abasova, siyasi analitik

🖨 Çap et

13:03 30.01.2025

Oxunuş sayı: 55897